trương định là ai

By Admin 11/09/2023 0

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bạn đang xem: trương định là ai

Bình Tây Đại Nguyên Soái
Trương Định

Chân Dung Trương Định

Sinh1820
Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam
Mất19 mon 8, 1864 (43–44 tuổi)
Gò Công (tỉnh Gia Định), Việt Nam
Tên khácTrương Trường Định
Phối ngẫu(Lê Thị Thưởng) Trần Thị Sinh
Con cáiTrương Quyền
Cha mẹ
  • Trương Cầm (cha)

Trương Định (Chữ Hán: 張定; 1820 – 1864) hoặc Trương Công Định hoặc Trương Trường Định, là võ quan liêu triều Nguyễn, và là thủ lĩnh kháng Pháp quy trình 1859 – 1864, nhập lịch sử vẻ vang nước ta.

Tóm lược tè sử[sửa | sửa mã nguồn]

Trương Định sinh bên trên thôn Tư Cung, phủ Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi (nay là xã Tịnh Khê, thành phố Hồ Chí Minh Tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi). Cha ông là Lãnh binh Trương Cầm, từng là Hữu thủy Vệ uý ở Gia Định bên dưới thời vua Thiệu Trị.

Năm 1844, Trương Định theo dõi phụ thân nhập Nam. Sau khi phụ thân tổn thất, ông cư trú ngay lập tức điểm phụ thân đóng góp quân. Sau ê, ông kết duyên với bà Lê Thị Thưởng, vốn liếng là đàn bà của một hào phú ở thị trấn Tân Hòa, tỉnh Gia Định (Gò Công Đông,Tiền Giang ngày nay).

Năm 1850, hưởng trọn ứng quyết sách khẩn hoang phí của tướng tá Nguyễn Tri Phương, Trương Định xuất chi phí đi ra chiêu tập dân nghèo đói lập tháp canh điền ở Gia Thuận (Gò Công), vì vậy, ông được ngôi nhà Nguyễn bửa thực hiện Quản cơ,[1] hàm chánh lục phẩm.

Trở trở nên thủ lĩnh kháng Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ và thông thường thờ Trương Định ở thị xã Gò Công

Năm 1861, Pháp tiến công Gia Định phen loại nhất , Trương Định rước quân phối phù hợp với binh của tướng tá Nguyễn Tri Phương chống lưu giữ chiến tuyến Chí Hòa. Khi Đại tháp canh Chí Hòa thất thủ, ông tháo lui về Gò Công, nằm trong Lưu Tiến Thiện, Lê Quang Quyền chiêu binh ứng nghĩa, trấn lưu giữ vùng Gia Định-Định Tường.

Ở trên đây, Trương Định tổ chức triển khai lại lực lượng, lên kế hoạch tác chiến trong số vùng Gò Công, Tân An, Mỹ Tho, Chợ Lớn, TP.Sài Gòn, Đồng Tháp Mười và kéo dãn đến tới biên thuỳ Campuchia.

Kể về ông ở quy trình này, sử ngôi nhà Nguyễn chép:

Trương Định tinh thông võ nghệ, dũng mãnh, mưu kế lược. Tự Đức năm loại 14 (1861), trở nên Gia Định hữu sự, [a] Định hưởng trọn ứng việc nghĩa, chiêu tập thú dõng được rộng lớn 6.000 người, lại kiêm cai quản những đầu mục thân thích hào mộ việc nghĩa, dồn lập 18 cơ quân, luôn luôn kháng tiến công người Pháp, nhận được súng ống vũ khí và đúc chế thêm thắt nhằm sử dụng, được bạt bửa thực hiện Quản cơ lĩnh Phó Lãnh binh Gia Định.[2]

Ngày 5 mon 6 năm 1862, triều đình Huế thỏa thuận hòa ước với Pháp. Cũng theo dõi sử ngôi nhà Nguyễn thì:

Tháng 7 năm 1862...kể từ khi vẫn tấp tểnh hòa ước rồi, Ngài [Tự Đức] truyền dụ Nam Kỳ nghỉ ngơi binh và yêu cầu Trương Định đi ra Phú Yên. Khi ấy trong số tỉnh Gia Định, Định Tường, Biên Hòa những người dân ứng nghĩa rủ nhau liên hiệp, tôn Trương Định thực hiện Đại đầu mục, van đã cho ra tiến công, Đình thần nghị rằng: "bây giờ việc Bắc Kỳ đương khẩn, tuy nhiên Nam Kỳ chưa xuất hiện thời cơ gì, van gửi gắm Phan Thanh Giản hiểu dụ". Nhưng Trương Định vẫn lâu tuy nhiên ko Chịu đựng về cung chức, bị không bổ nhiệm hàm.[3]

Trên thực tiễn, ông vẫn kể từ chối thư dụ mặt hàng của tướng tá Pháp là Bonard, mặc kệ chiếu vua đi ra mệnh lệnh bến bãi binh vì thế Phan Thanh Giản truyền nhập và rút quân về Gò Công, xưng là Trung thiên tướng tá quân,[4] và được dân chúng tôn là Bình Tây Đại Nguyên soái, lấy điểm này thực hiện phiên bản doanh, xây cất những địa thế căn cứ địa kháng chiến.

Ngày 16 mon 12 năm 1862, Trương Định vẫn đi ra mệnh lệnh tiến công những địa điểm của quân Pháp ở cả tía tỉnh miền Đông Nam Sở, đẩy Pháp nhập tình thế lúng túng, thụ động. Tháng hai năm 1863, nhờ với viện binh tương hỗ, Pháp phản công bên trên Biên Hòa, Chợ Lớn, vây hãm Gò Công. Ngày 26 mon hai năm 1863, Pháp xâm lăng trở nên trì, ông bay ngoài vòng vây và kéo quân về Biên Hòa.

Tháng 9 năm 1863, tướng tá Lagrandière sang trọng thay cho Bonard, cởi cuộc càn quét dọn loại nhì, bắt được bà xã con cái và một vài tùy tùng của Trương Định.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 19 mon 8 năm 1864, Huỳnh Công Tấn phản bội dẫn lối mang đến quân Pháp bất thần vây hãm đột kích. Bản doanh Đám lá tối trời [b] thất thủ, Trương Định bị trọng thương (gãy xương sống).[5]

Về tử vong của ông, những mối cung cấp ko thống nhất về sự việc ông với tử tiết hay là không. Hầu không còn những mối cung cấp nhận định rằng ông vẫn tử tiết nhằm ngoài rớt vào tay giặc.[6][7][8][9] Mặt không giống, theo dõi Việt sử Tân Biên của Phạm Văn Sơn, "ông và 28 người tùy nằm trong bị phun chết".[10] Khi ấy, ông 44 tuổi tác.

Hay tin cẩn Trương Định tử tiết, vua Tự Đức sai truy tặng ông phẩm hàm, và năm 1871 lại mang đến lập thông thường thờ ông bên trên Tư Cung (Quảng Nghĩa). Con ông là Trương Quyền vẫn rút lên vùng Châu Đốc kế tiếp kháng Pháp thêm thắt 6 năm nữa.

Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã từng 12 bài bác thơ và một bài bác văn tế điếu ông. Trích reviews một bài:

Bàn thờ Trương Định ở bên phía trong đền
Trong Nam, thương hiệu bọn họ phất như cồn
Mấy trận Gò Công nức giờ đồng hồ đồn
Đấu đạn hỡi rêm tàu bạch quỷ
Hơi gươm thêm thắt rạng vẻ Hoàng Môn
Ngọn cờ ứng nghĩa trời ko bẻ
Quả ấn Bình Tây khu đất cuống quýt chôn
Nỡ khiến cho hero rơi giọt luỵ
Lâm dâm tía chữ điếu vong hồn.

Từ ê đến giờ, nhiều thương hiệu lối bên trên những thành phố Hồ Chí Minh và thương hiệu ngôi trường học tập ở nước ta được có tên ông.

Xem thêm: lê tuyết vy là ai

Tuyên tía nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Tuyên tía của Trương Định nhập thư vấn đáp thư dụ mặt hàng của tướng tá Pháp Bonard nhập thời điểm cuối năm 1862:

“ Triều đình Huế ko nom nhận tất cả chúng ta, tuy nhiên tất cả chúng ta cứ đảm bảo Tổ quốc tất cả chúng ta. ”

Ông vấn đáp Phan Thanh Giản về sự việc bến bãi binh kháng Pháp: “Triều đình nghị hòa thì cứ nghị hòa còn việc của Định thì Định cứ thực hiện. Định thà đắc tội với Triều đình chứ không cần nỡ ngồi nom giang san này đắm chìm...”

Tuyên tía của Trương Định gửi những quan liêu ở Vĩnh Long, nhằm tỏ ý ly khai với Nam triều (vì sau hòa ước Nhâm Tuất, vua Tự Đức đi ra mệnh lệnh ông cần bến bãi binh) nhập mon hai năm 1863:

“ Muốn quay về nó như xưa, dân bọn chúng tía tỉnh đòi hỏi Shop chúng tôi hàng đầu khởi nghĩa, Shop chúng tôi ko thể làm cái gi được không giống. Chúng tôi sẵn sàng đại chiến nhập phía Đông hao hao phía Tây, Shop chúng tôi kháng đối và đại chiến. Chúng tôi tiếp tục tiến công té bọn giặc cướp... ”
“ Chúng tớ thề nguyền tiếp tục tiến công mãi và tiến công không ngừng nghỉ, khi tớ thiếu thốn toàn bộ tiếp tục bẻ nhánh cây thực hiện cờ, lấy trượng gộc thực hiện võ khí mang đến binh lính ta... ”

Hịch của Trương Định (tháng 8 năm 1864):

“ Lòng dân vẫn mong muốn tớ lên thực hiện vẹn toàn nhung tía tỉnh, tớ nom nhập lòng dân mến yêu ko nhạt lạt của người xem so với tớ. Thế là xong xuôi bất thứ lỗi giặc cướp. ”

Mấy đoạn trích bên trên, được ghi sang chảnh bên trên thông thường thờ Trương Định, ở ngay lập tức trung tâm thị xã Gò Công.

Nhận xét[sửa | sửa mã nguồn]

Tượng đài Trương Định ở trung tâm thị xã Gò Công
  • Trung úy Léopold Pallu (1828 – 1891), sĩ quan liêu tùy viên Tổng hành dinh cơ của Phó đề đốc Charner, và là kẻ lãnh đạo group thủy quân lục chiến tiến công nhập Đại tháp canh Chí Hòa, trở nên Định Tường (Mỹ Tho), viết:
Lúc bấy giờ (tháng 6 năm 1861) với cùng 1 người An Nam rất rất quyết định và hào hùng thương hiệu là Trương Định[c] cho biết thêm tiếp tục dấy loàn khởi nghĩa nhập toàn xứ...Là một trong những số những người dân nhiều nghị lực nhất, anh tớ gạt gẫm là vẫn bị tiêu diệt nhập trận Gò Công, tuy nhiên sau này lại xuất hiện nay và đại chiến nhập không còn mùa mưa...Mãi về trong tương lai, khi tớ đã sở hữu Biên Hòa, thương hiệu Trương Định vẫy vùng tàn huỷ không còn nhì vùng tứ giác của tớ...[11]
  • Trong sách Sài Gòn xưa – đè tượng 300 năm của phòng văn Sơn Nam với đoạn:
Yêu nước đằm thắm, khí khái trước nghĩa rộng lớn, đứng tiên phong hàng đầu nhập trào lưu kháng Pháp ở Nam Kỳ vẫn chính là Trương Định. Mang ơn vua, lưu giữ khu đất mang đến vua (Gò Công là điểm trị tích của Phạm Đăng Hưng và đàn bà là bà Từ Dũ), tuy nhiên kháng mệnh lệnh khi tách khu đất mang đến Pháp. Trương Định và dân tháp canh điền tận dụng địa hình rừng ngập đậm Gò Công nhằm khởi nghĩa, đậy đập, xây lũy. Giặc cần vất vả, tổ chức triển khai nội ứng mới nhất làm thịt được ông, trải qua nhiều cuộc tiến quân cấp cho tướng tá, sắp xếp súng rộng lớn bên trên thuyền nhỏ, nhằm dịch chuyển điểm nước cạn khô. Địch cần rước xác ông bầy trước chợ nhằm thực hiện hội chứng cớ...và chôn ông thân thích chợ, nếu như chôn điểm hẻo lánh, e nghĩa binh lập đàn tế cờ, phục thù oán mang đến công ty tướng tá. Cụ Đồ Chiểu vẫn rước toàn bộ tận tâm ghi chép bài bác văn tế ông và 10 bài bác liên trả.[12]

Gia quyến[sửa | sửa mã nguồn]

Người bà xã chính[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Thị Thưởng (? – ?) là đàn bà một hào phú ở thị trấn Tân Hòa (Gò Công). Bà và Trương Định kết duyên năm nào là ko rõ ràng, tuy nhiên theo dõi sử sách thì ...nhập năm 1854, nhờ việc trợ gom của mái ấm gia đình mặt mũi bà xã, Trương Định xuất gia sản, chiêu tập dân nghèo đói lập tháp canh điền Gia Thuận (Gò Công).[13]

Sau khi ông chồng và con cái tổn thất vì thế việc nước, chép chuyện của bà như sau:

(Trương Định) sau vì thế thất lợi tuy nhiên tổn thất, con cái ông là (Trương) Tuệ cũng bị tiêu diệt vì thế việc quân, bà xã (Trương) Định là Lê Thị Thưởng vì thế ko điểm nương tựa nên về quê quán (Quảng Ngãi, quê chồng) thực hiện ăn. Năm (Tự Đức) loại 27 (1874), quan liêu tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi tâu rằng, (Trương) Định là người dân có nghĩa khí rất rất đáng tán tụng mà lúc này bà xã của (Trương) Định lại là kẻ nghèo đói gian khổ, rất rất đáng thương. Vậy, van thêm vào xuyên suốt đời mang đến (vợ Trương Định) từng tháng đôi mươi quan liêu và 2 phương gạo...
Năm (Tự Đức) loại 34 (tức năm 1881), lại cấp cho thêm thắt cho tất cả những người bà xã (của Trương Định) từng tháng 10 quan liêu, mặt khác, sai xã ấy cần thỉnh phảng phất cho tới thăm hỏi. Khi bà tổn thất, (vua ban) mang đến 100 quan liêu chi phí (để mai táng).[14]

Người bà xã thứ[sửa | sửa mã nguồn]

Trần Thị Sanh (1820 – 1882) là em bọn họ (con cô) thái hậu Từ Dụ, u vua Tự Đức. Bà Trần Thị Sanh là con cái loại sáu của ông Trần Văn Đồ và bà Phạm Thị Phụng. Bà Phụng là em gái ông Phạm Đăng Hưng, phụ thân của bà Phạm Thị Hằng, tức thái hậu Từ Dụ. Trước khi về thực hiện bà xã loại Trương Định, bà từng với cùng 1 đời ông chồng là ông Dương Tấn Bổn và một cô đàn bà thương hiệu Dương Thị Hương. Bà Hương trong tương lai gả mang đến ông Huỳnh Đình Ngươn, phụ thân của chí sĩ Huỳnh Đình Điển. Ông Bổn tổn thất sớm[15], nghĩa tình bà xã ông chồng đứt đoạn, bà Sanh cố chí băn khoăn chuyện thực hiện ăn và trở nên một trong mỗi người phú quý ở xứ Gò Công.

Giàu với, bà Sanh sử dụng chi phí mua sắm lúa gạo, nhờ Trương Định rước cứu vớt tế dân, và còn đem chi phí mang đến ông Định quy tụ dân chuồn khai khẩn khu đất đai. Sau khi ông chồng bị tiêu diệt được hai năm, bà về thực hiện hầu thiếp mang đến Trương Định[15], nên dân gian trá mới nhất gọi là bà Hầu.

Gò Công với tứ tổng nhiều,
Mà riêng rẽ với cùng 1 bà Hầu nhiều to lớn.[16]

Khi Trương Định phất cờ tiến công Pháp, bà Sanh (khi này đang trở thành bà xã loại Trương Định) băn khoăn việc rèn tranh bị, tích trữ hoa màu mang đến nghĩa binh. Khi ông chồng tổn thất, bà rước xác ông về chôn bên trên Gò Công.

Năm 1864, sau khoản thời gian Trương Định tử tiết, bà Sanh nhập miếu quy nó, gửi gắm quyền nom nom gia tài mang đến con cái riêng rẽ Dương Thị Hương và con cái rể là Tri thị trấn Trường Bình.

Vị trí lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ Trương Định ban sơ (1864) được sản xuất vì thế hồ nước dù dước và bên trên bia đá với tự khắc bao nhiêu chữ: Đại Nam - An Hà lãnh binh kiêm Bình Tây Đại tướng tá quân Trương công húy Định chi mộ. Nhà thay cho quyền Pháp bắt đục quăng quật mặt hàng chữ Bình Tây Đại tướng tá quân và trị bà Sanh 10.000 quan liêu chi phí vì thế tội lập bia ngược luật lệ.

Năm 1874, bà Sanh thực hiện đơn van tu sửa mộ mang đến ông chồng. Lần này mộ Trương Định được xây bằng đá điêu khắc hoa cương, với 3 bức hoành phi và 6 trụ đá ghi lại thân thích thế và sự nghiệp của ông. Một lần tiếp nữa, những hoành phi và trụ đá bị Pháp đi ra mệnh lệnh đục quăng quật...[17]

Nhà nghiên cứu và phân tích Huỳnh Minh mang đến biết: "Trải nhiều năm Pháp nằm trong, mộ Trương Định trở nên hoang phí truất phế. Sau với bà Huỳnh Thị Điệu, thường hay gọi là bà Phủ Hải[d] mang đến sửa chữa thay thế lại. Năm 1956, được sửa sang trọng phen nữa"...[18]

Từ năm 1972 cho tới năm 1973 xây thêm thắt thông thường thờ. Lăng mộ và thông thường thờ Trương Định đã và đang được Sở Văn hóa - tin tức nước ta thừa nhận là Di tích lịch sử-văn hóa quốc gia ngày 6 mon 12 năm 1989.

Lễ hội tưởng vọng ông ra mắt bên trên trên đây những ngày 19 và đôi mươi mon 8 dương lịch thường niên.

Trương Định cũng khá được hậu thế tôn vinh bên trên di tích lịch sử nhà thời thánh bọn họ Trương nước ta nằm trong thị xã Thiên Tôn, thị trấn Hoa Lư, Tỉnh Ninh Bình. Đền Trương là điểm thờ những người dân bọn họ Trương vẫn khuất bên trên bàn thờ cúng xã hội,[19] nhập hậu cung với tượng thờ Ngọc Hoàng Thượng đế (Trương Hữu Nhân) và 14 danh nhân bọn họ Trương vượt trội tức thời phong loài kiến ở 3 miền nước ta gồm: Ban văn thờ Thái phó Trương Hán Siêu, Trạng vẹn toàn Trương Hanh, Trạng vẹn toàn Trương Xán, Thượng thư Trương Công Giai, Thái sư Trương Đăng Quế, Đông những học tập sĩ Trương Quốc Dụng, Thượng thư Trương Công Hy. Ban võ thờ Tướng Trương Hống, Tướng Trương Hát, Tướng Trương Nữu, Tăng lục võ sư Trương Ma Ni, Tướng Trương Chiến, Đại tướng tá quân Trương Minh Giảng và Anh hùng Trương Công Định.

Xem thêm: ai là tác giả của tác phẩm romeo và juliet

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Ở trên đây chỉ trận Đại tháp canh Chí Hòa xẩy ra nhập mon hai năm 1861.
  2. ^ Vị trí kể từ Gò Công chuồn về phía ao Trường Đua, theo dõi lối ấp Long Hưng cho tới té tía ấp Giá Trên nằm trong xã Kiểng Phước; kể từ trên đây với bảng chỉ dẫn chuồn thêm thắt 8,5 km nữa nhằm cho tới thông thường thờ Trương Định (Gia Thuận). điểm này, khi xưa là chống "Đám lá tối trời".
  3. ^ Trương Định (ghi chú của Hoang Phong, người dịch sách).
  4. ^ Bà Điệu là đàn bà út ít của bà Dương Thị Hương, đàn bà riêng rẽ của bà Trần Thị Sanh, và ông Huỳnh Đình Ngươn. Bà Điệu lấy ông chồng là Đốc Phủ sứ là Nguyễn Văn Hải, nên gọi là bà Phủ Hải.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn chống Thế (1992), tr. 920
  2. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 877
  3. ^ Theo Quốc triều chánh biên toát yếu, tr. 401.
  4. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878
  5. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn chống Thế (1992), tr. 921
  6. ^ Mark W. McLeod (1991). The Vietnamese Response to lớn French Intervention, 1862-1874. Greenwood Publishing Group. tr. 65. Wounded and facing capture, he took his own life.
  7. ^ William Appleman Williams, Lloyd C. Gardner chỉnh sửa (1989). America in Vietnam: A Documentary History. Norton. tr. 16.
  8. ^ 130 năm nom lại cuộc sống & sự nghiệp Trương Định: kỷ yếu hèn hội thảo chiến lược khoa học. Sở văn hóa truyền thống vấn đề Tiền Giang. 1995. tr. 11.
  9. ^ Nguyễn Khắc Viện (1978). The long resistance: 1858-1975. Nhà xuất phiên bản Ngoại ngữ. tr. 14.
  10. ^ Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên (quyển 5, tập dượt thượng, tr. 195), trích: "Một bộ-hạ là Huỳnh-công-Tấn đã từng phản qua quýt đầu mặt hàng Pháp, rồi dẫn Liên quân cho tới vây bắt. Ông và 28 người tùy nằm trong bị phun bị tiêu diệt."
  11. ^ Theo Léopold Pallu, Histoire de L’Expédition de Cochinchine en 1861 (Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ 1861), vì thế ngôi nhà xuất phiên bản Hachette in bên trên Pháp năm 1864. Bản dịch của Hoang Phong. Nhà xuất phiên bản Phương Đông, 2008, tr. 252.
  12. ^ Sơn Nam, Sài Gòn xưa - đè tượng 300 năm, Nhà xuất phiên bản. Trẻ, 2008, tr. 162.
  13. ^ Nhiều người biên soạn, Hỏi đáp lịch sử vẻ vang Việt Nam, Nhà xuất phiên bản. Trẻ, 2007, tr. 88-89.
  14. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878.
  15. ^ a b Trần Anh Tài, Chút kỉ niệm xưa, báo Khoa học tập Phổ thông.
  16. ^ Nguyễn Liên Phong, Nam Kỳ phong tục nhơn vật trình diễn ca.
  17. ^ Theo Cao Văn Sáu, Vợ Trương Định, một liệt phái đẹp tứ phen vươn cao nhập số phận, sách Nam Sở xưa và ni, Nhà xuất phiên bản TP.HCM, 2005, tr.173 - 176.
  18. ^ Huỳnh Minh, Gò Công xưa, Nhà xuất phiên bản Thanh Niên, 2001, tr. 77.
  19. ^ “XÂY DỰNG NHÀ THỜ HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM LÀ ĐỂ LẠI MỘT CÔNG TRÌNH TÂM LINH MUÔN ĐỜI CHO CON CHÁU MAI SAU”. Bản gốc tàng trữ ngày 13 tháng bốn năm 2016. Truy cập ngày 7 mon 11 năm 2019.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, truyện "Trương Định", Nhà xuất phiên bản Văn học tập, 2004.
  • Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn chống Thế biên soạn, Từ điển hero lịch sử vẻ vang Việt Nam, NXB Khoa học tập xã hội, 1992.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]