Trần Đình Bá | |
---|---|
Phù Ninh nam | |
Tên khác | Trần Đình Bách |
Tên chữ | Phước Trang |
Tên hiệu | Tân Phủ |
Binh nghiệp | |
Chủ quân | Thành Thái (1898-1907) Duy Tân (1907-1916) Khải Định (1916-1925) |
Quan nghiệp | |
Án sát Thanh Hóa | |
Nhiệm kỳ 1910-1915 | |
Bổ nhiệm bởi | Duy Tân |
Bố chủ yếu Hà Tĩnh | |
Bổ nhiệm bởi | Khải Định |
Thị thầy thuốc Sở Hình | |
Bổ nhiệm bởi | Khải Định |
Tuần vũ Quảng Ngãi | |
Bổ nhiệm bởi | Khải Định |
Tổng đốc An - Tĩnh | |
Nhiệm kỳ 1919-1923 | |
Bổ nhiệm bởi | Khải Định |
Thượng thư Sở Hình, kiêm quản lí Đô sát viện, đại thần Viện cơ mật | |
Nhiệm kỳ 1923-1925 | |
Bổ nhiệm bởi | Khải Định |
Thông tin cậy cá nhân | |
Sinh | |
Ngày sinh | 1867 |
Nơi sinh | Phước Tự, thôn Hiền Lương, tổng Hiền Lương, thị xã Phong Điền, phủ Thừa Thiên, Đại Nam |
Mất | |
Ngày mất | 1933 (65–66 tuổi) |
Nơi mất | Đông Dương |
Gia quyến | |
Thân phụ | Trần Văn Chương |
Thân mẫu | Hoàng Thị Hòa |
Phu nhân | Trần Thị Cháu |
Hậu duệ | Trần Đình Huy |
Học vấn | Phó bảng |
Chức quan | Hiệp tá Đại học tập sĩ |
Tước hiệu | Phù Ninh nam |
Quốc gia | Đông Dương |
Triều đại | Nhà Nguyễn |
Truy phong | |
Tước hiệu | |
Đặc tiến bộ Kim tử Vinh lộc đại phu | |
|
Trần Đình Bá (1867-1933) là một trong quan tiền đại thần bên dưới triều Nguyễn.
Xuất thân[sửa | sửa mã nguồn]
Trần Đình dựa thường hay gọi là Trần Đình Bách, tự động Phước Trang, hiệu Tân Phủ, sinh rời khỏi và phát triển bên trên ấp Phước Tự, thôn Hiền Lương, tổng Hiền Lương, thị xã Phong Điền, phủ Thừa Thiên (nay là thôn Hiền Lương, xã Phong Hiền, thị xã Phong Điền, Thừa Thiên Huế). Ông xuất thân ái vô một mái ấm gia đình thực hiện nghề nghiệp rèn có tiếng của xã Hiền Lương. Cha ông là Trần Văn Chương, từng lưu giữ chức Chánh group trưởng (đội rèn) bên dưới triều vua Thiệu Trị và Tự Đức. Thân khuôn của ông là Hoàng Thị Hòa. Thuở nhỏ ông đang được sở hữu ý thức trong những việc học tập thi tuyển, chính vì sự ham học hỏi và giao lưu tuy nhiên ông đang được bám theo học tập với Tiến sĩ Trần Đạo Tiềm ở xã Đông Lâm Hạ (Quảng Vinh, Quảng Điền). [1]
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1897 bên dưới thời vua Thành Thái, Trần Đình dựa tham dự cuộc thi Hương khoa Đinh Dậu, đỗ Cử nhân và nài được vô học tập bên trên ngôi trường Văn Miếu. Năm 1898 niên hiệu Thành Thái loại mươi, ông tham gia kỳ đua Hội khoa Mậu Tuất và đỗ Phó bảng, tiếp sau đó ông thứu tự được triều đình chỉ định lưu giữ những chức vụ: Sơ Thừa biện, rồi thăng Thừa chỉ, Tri thị xã... Năm 1910, ông được triều đình ngôi nhà Nguyễn chỉ định lưu giữ chức Án sát tỉnh Thanh Hóa. Năm 1915, ông được triều đình Nguyễn tiến bộ cử vô Hội đồng Bác vật tham khảo việc lập lối hỏa xa thẳm (đường xe pháo lửa). Ông được cho rằng đã không còn lòng bảo đảm an toàn, bênh vực quyền hạn của dân chúng Trung kỳ Lúc ruộng khu đất bị xâm phạm. Tháng 5 năm 1915, triều đình cử ông vô tỉnh Quảng Nam điều tra lại toàn bộ bạn dạng án kêu oan.
Năm 1919, triều đình chỉ định ông thực hiện Tổng đốc An - Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh). Trong thời hạn này, Trần Đình dựa đang được kín ám trợ cho tất cả những người sinh hoạt yêu thương nước VN. Ngay lúc biết được tin cậy mật thám Pháp đang được bám theo dõi bủa lưới bắt group thanh niên yêu thương nước bên trên ngôi trường Quốc Học Vinh, Trần Đình dựa đang được nhắn người thân trong gia đình tín báo ngay lập tức cho tới chúng ta biết: "Tôi hiểu được sở hữu bao nhiêu cậu học viên ngôi trường Quốc học tập, tối loại 7, Chủ nhật vẫn thông thường tụ tập luyện cùng nhau rỉ tai chủ yếu trị. Họ là những học viên xuất sắc ưu tú vô ngôi trường. Nên cẩn trọng đấy, sở mật thám (Pháp) đang được chính thức nhằm ý bám theo dõi’". Nhờ ban bố này, những thanh niên học viên yêu thương nước VN đúng lúc bay ngoài cảnh bắt bớ của mật thám và sau đây trở nên những trí thức cách mệnh Việt Nam: Đặng Thai Mai, Hà Huy Giáp, Tạ Quang Bửu…[2] Nhận thấy Trần Đình dựa được dân chúng Trung Kỳ mến phục nên những khi đang được lưu giữ chức Tổng đốc An Tĩnh, ông nộp đơn nài từ nhiệm về hưu trí; triều đình vẫn cố tích lại và mời mọc vô kinh kì Huế với lý do:[2]
“Trần Đình dựa, Hiệp tá ĐH sĩ, lĩnh An – Tĩnh Tổng đốc, là kẻ giữ vị phong thái khí tiết ngôi nhà Nho, sở hữu đức kích thước, tính đặc biệt thận trọng. Tuy cho tới hạn nài về hưu tuy nhiên sử dụng đức cần cần thiết người dân có tuổi tác. Huống chi việc hình trị cần thiết cẩn trọng. Nay chuẩn chỉnh thực sự Hiệp tá ĐH sĩ, thay đổi về Kinh lưu giữ chức Hình cỗ Thượng thơ sung Cơ mật viện đại thần, kiêm quản lí viện Đô Sát”.
Đến năm 1923, ông kế tiếp được chỉ định lưu giữ chức Thượng thư Sở Hình, sung vô Đại thần Cơ mật viện.[1]
Ông được cho rằng người luôn luôn giữ vị phẩm hóa học, khí phách của một bậc trượng phu đương thời: Không tham lam dù, tham lam quyền cố vị; không trở nên mua sắm chuộc, lợi dụng; lưu giữ hoàn hảo khí tiết đạo thực hiện quan tiền chân chủ yếu. Năm 1925 nhân khi Khải Định bị tiêu diệt, Pháp bắt triều đình Huế ký một hiệp ước mới mẻ ngày 25 mon 11, tước đoạt đoạt không còn quyền vua, nhường nhịn cho tới chúng ta sở hữu từng quyền nội trị và chỉ thích hợp cho tới triều đình Huế phần coi coi việc tế lễ tuy nhiên thôi. Ông kể từ khước ko Chịu đựng ký thương hiệu, tiếp sau đó quăng quật quan tiền về xã.[1][2]
Năm 1923, sau thời điểm vua Khải Định triệu hồi Trần Đình dựa về Huế lưu giữ chức Thượng thư Sở Hình, nên là ông sở hữu thời hạn nhằm thắc mắc việc mái ấm gia đình tương đương trợ giúp người dân nhị xã Phú Lễ và Hiền Lương. Để trả ơn ông đang được sở hữu công với dân xã, người dân Phú Lễ đang được nhượng lại 1 phần khu đất của xã ở giáp với xã Hiền Lương nhằm thực hiện sinh phần của ông và mái ấm gia đình sau đây. Sau Lúc sở hữu văn tự động chuyển nhượng ủy quyền, Trần Đình dựa đang được cho tới xây trở thành quách xung quanh (hiện ni, một vài đoạn trở thành vẫn còn), mặt khác tổ chức xây lăng cho chính bản thân và bà Hoàng Thị Hòa. Lăng mộ của ông và u được xây đắp nằm trong thời, bám theo phong thái triều Nguyễn. Hệ thống trụ biểu, la trở thành, bình phong và những hình tiết tô điểm đặc biệt công phu và tinh ranh xảo.[1]
Xem thêm: thủ tướng là ai
Tưởng niệm[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1933, sau thời điểm mất mặt, thi thể ông được tiến hành mai táng ở sinh phần của ông đang được quyết định trước. phần lớn đồng liêu – đồng hương thơm kính điếu nhiều đối liễn, vô cơ Phước Môn sở hữu câu đối:[2]
Thiết khoán minh tồn, tái ngắt thế ưng tư hồi cố quốc Ngọc lâu phú tựu, cựu thần ủy đắc loài kiến tiên vương
Đến năm 1936, con cái con cháu vô gia tộc đang được xây đắp thêm thắt lăng phu nhân ông là bà Trần Thị Cháu và con cái Trần Đình Huy ngay lập tức chủ yếu bên trên khu đất nền này.
Theo Quyết quyết định số 3329/QĐ-UBND phát hành ngày 26 mon 12 năm 2019, Ủy ban dân chúng tỉnh Thừa Thiên Huế đầu tiên thừa nhận Lăng mộ và thánh địa Trần Đình dựa là di tích lịch sử lịch sử hào hùng cung cấp tỉnh.[1]
Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]
Nghiên cứu vớt cuộc sống và sự nghiệp của Trần Đình dựa, Viện Sử học tập nằm trong Viện Hàn lâm Khoa học tập xã hội VN nhận xét:[3]
"Trần Đình dựa nhờ tài đức đã tương đối khô cứng thông bên trên quan tiền ngôi trường, lưu giữ những dịch vụ cần thiết. Mặc mặc dù thực hiện quan tiền vô cơ chế chủ yếu trị- xã hội phức tạp tuy nhiên ông vẫn thể hiện nay rõ ràng khả năng khí tiết, khí khái, trong sáng, thật thà, nhiệt tình vì như thế dân vì như thế nước, sở hữu công ngầm trợ giúp cách mệnh VN vô buổi đầu tràn thách thức, được những sách, sử mệnh danh như 1 tấm gương cho tới hậu thế hướng theo. Ông xứng danh được hậu thế tôn vinh, là tấm gương sáng sủa cho tới dạy dỗ phẩm giá con cái người".
Xem thêm: vy thỏ người ấy là ai
Bình luận