| Vạn Xuân Cao Đế 李南帝 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hoàng đế VN | |||||||||||||
 Tranh đấm dầu bên trên mộc thế kỷ XVIII thời Lê trung hưng, vẽ Lý Nam Đế | |||||||||||||
| Hoàng đế Vạn Xuân | |||||||||||||
| Trị vì | 544 – 548
Bạn đang xem: lý nam đế là ai | ||||||||||||
| Kế nhiệm | Triệu Việt Vương | ||||||||||||
| Thông tin yêu chung | |||||||||||||
| Sinh | 17 mon 10, 503 Giao Châu | ||||||||||||
| Mất | 13 tháng tư, 548 (44 tuổi) Vạn Xuân | ||||||||||||
| Thê thiếp | Hoàng hậu Đỗ Thị Khương | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tước hiệu | Vạn Xuân Đế(南越帝) | ||||||||||||
| Triều đại | Nhà Tiền Lý | ||||||||||||
| Thân phụ | Lý Cạnh hoặc Lý Toản | ||||||||||||
| Thân mẫu | Lê Thị Oánh | ||||||||||||
| Tôn giáo | Phật giáo | ||||||||||||
Lý Nam Đế (chữ Hán: 李南帝; 503 – 548), húy là Lý Bí hoặc Lý Bôn (李賁) (xem mục Tên gọi mặt mày dưới), là vị vua trước tiên ở trong nhà Tiền Lý và nước Vạn Xuân. Ông là 1 trong những nhập 14 nhân vật tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa VN.[1]
Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử cũ ghi chép vì thế Hán văn như Đại Việt sử ký toàn thư và Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục thì thương hiệu thiệt của Lý Nam Đế được ghi lại là 李賁.[2][3] Trong Khi chữ 李 chỉ mất âm Hán Việt là "Lý" thì chữ 賁 lại hoàn toàn có thể hiểu là "Bí" hoặc "Bôn", nhưng mà sử cũ ghi chép vì thế Hán văn thì lại không chỉ là rõ rệt chữ 賁 cần hiểu thế nào nên với người hiểu "李賁" là "Lý Bôn", lại sở hữu người hiểu là "Lý Bí".[4] Xét về nghĩa thì thương hiệu Lý Bôn với tính hợp lí rộng lớn vì thế chữ 賁 âm bôn tức là kiêu dũng, nhanh chóng nhẹn
Quê hương[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiều sách sử cho thấy thêm tổ tiên của Lý Nam Đế là kẻ tỉnh Sơn Tây vào thời gian cuối thời Tây Hán thì rời sang trọng ở Giao Châu nhằm tị nạn loàn Vương Mãng. Qua chín đời, cho tới đời Lý Tắc thì dòng tộc Lý tiếp tục ở VN được rộng lớn năm thế kỷ. Chính sử Trung Quốc đều coi Lý Tắc là "Giao Châu thổ nhân".[5]
Theo sách Văn minh Đại Việt của Nguyễn Duy Hinh địa thế căn cứ những thần phả thì Lý Tắc ko cần là mới loại bảy nhưng mà là mới loại 11 của mình Lý kể từ Khi sang trọng VN. Khoảng cơ hội 11 mới nhập năm thế kỷ hợp lí rộng lớn là bảy mới nhập năm thế kỷ. Theo cơ, đời loại bảy là Lý Hàm lấy bà Ma thị là kẻ Việt, sinh rời khỏi Lý Thanh. Lý Thanh đáp ứng bên dưới quyền Thứ sử Giao Châu là Đàn Hòa Chi ngôi nhà Lưu Tống thời Nam Bắc Triều (Trung Quốc). Lý Thanh sinh rời khỏi Lý Hoa, Lý Hoa sinh rời khỏi Lý Cạnh. Lý Cạnh sinh rời khỏi Lý Thiên Báo, Lý Tắc và Lý Hùng.[5]
Lịch sử Trung Quốc[6][cần dẫn nguồn] mang đến biết: "Năm 436 vua Lưu Tống Văn Đế (424–453) sai loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tấn công Lâm Ấp." Năm 453 vua Lưu Tống Văn Đế nằm trong loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tấn công Lâm Ấp lấy được không ít của quý kỳ lạ thì từ thời điểm cuối thời Tây Hán là năm 25 Công nguyên vẹn cho tới Khi Đàn Hoà Chi tấn công Lâm Ấp phen loại nhất năm 436 là rộng lớn 400 năm. Trong Khi cơ bám theo phương pháp tính của Nguyễn Duy Hinh thì Lý Thanh là đời loại tám, vì vậy kể từ cụ tổ trước tiên sang trọng VN cho tới Lý Thanh ko cho tới 250 năm, thế thì ko thể liên minh với Đàn Hoà Chi năm 436 được. Từ cụ tổ trước tiên sang trọng VN cho tới vua Lý Tắc ko cần 11 đời hoặc 7 đời, nhưng mà là 17 đời. Có năng lực số lượng 7 này sai vì thế mạng in ấn và dán kể từ 17 trở nên 7, tựa như tình huống Ngô Mây sinh vào năm 1919 in thiếu sót trở nên 1929 (đã được chỉnh lý bên trên báo QĐND số rời khỏi ngày 31 mon 12 năm 2006) hoặc ngôi nhà Mạc cướp mái ấm Lê năm 1527 lại in 1517. Đại Việt sử ký toàn thư[7][8] thì chép: "Tổ tiên là kẻ Bắc, cuối thời Tây Hán đau khổ vì thế việc tấn công dẹp mới mẻ rời sang trọng ở khu đất phương Nam, được bảy đời thì trở nên người Nam" chứ không hề nói đến việc Lý Tắc là bảy đời.
Theo thần sắc[9] chép về Lý Thiên Báo, anh trai Lý Tắc là ở xã Dịch Vọng Tiền (Cầu Giấy, Hà Nội) như sau: "Giáp Tăng Phúc xã Dịch Vọng Tiền thời nay, xưa vốn liếng là trang Tỉnh Thái Bình. Đất ở phía trên cân đối, sông ở phía trên nhập đuối cây cỏ xanh xao tươi tỉnh nhưng mà sầm uất, phong tục hóa học phác hoạ nhưng mà cứng cáp. Trong ấp với ông Lý Thiên Báo luôn luôn thao tác làm việc thiện, ngày tối thắp mùi hương thờ thượng đế, rộng lớn lòng thực hiện điều phúc, quăng quật của tu tạo ra đền rồng miếu..." [10]
Về quê nhà Lý Tắc, những mối cung cấp tư liệu ghi không giống nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và Lịch triều hiến chương loại chí ghi ông là kẻ Tỉnh Thái Bình, phủ Long Hưng. Theo Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục thì "tên Tỉnh Thái Bình đặt điều kể từ thời Đường (618–907), còn Long Hưng đặt điều kể từ thời Trần (1225–1400)," vì vậy gọi Tỉnh Thái Bình và Long Hưng là gọi bám theo thương hiệu trong tương lai đặt điều. Các sử gia ngôi nhà Nguyễn xác lập Long Hưng nằm trong Tỉnh Thái Bình và nhận định rằng quê Lý Tắc nằm trong Tỉnh Thái Bình. Việt Nam sử lược ghi rằng phủ Long Hưng nằm trong tỉnh Sơn Tây (cũ). Các ngôi nhà phân tích lúc này chỉ ra rằng rằng: thời Bắc nằm trong, tỉnh Tỉnh Thái Bình lúc này vẫn chính là đại dương. Tên gọi Tỉnh Thái Bình thời Bắc nằm trong ở trong vòng vùng Sơn Tây (Hà Nội) [11]. Tại chống này còn có nhiều đền rồng thờ Lý Tắc và những người dân ràng buộc với ông như Triệu Túc, Phạm Tu, Lý Phật Tử.
Nhân kỷ niệm 1.470 năm (542–2012) ngày cuộc khởi nghĩa Lý Tắc nở rộ, ngày 6 mon 10 thời điểm năm 2012 bên trên Hà Thành, Hội Khoa học tập Lịch sử VN và Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thái Nguyên tổ chức triển khai Hội thảo khoa học tập "Một số yếu tố về Vương triều Tiền Lý và quê nhà của vua Lý Nam Đế" đã mang rời khỏi tóm lại vua Lý Nam Đế với quê gốc ở thôn Cổ Pháp, xã Tiên Phong, thị trấn Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.[12][13]
Tuổi thơ Của Lý Bí[sửa | sửa mã nguồn]
Lý Tắc sinh ngày 12 mon 9 năm Quý Mùi (17 mon 10 năm 503). Lý Tắc tài năng, được Thứ sử Giao Châu là Vũ Lâm hầu Tiêu Tư (蕭諮) ngôi nhà Lương mời mọc rời khỏi thực hiện chức Giám quân ở Đức châu (huyện Đức Thọ, tỉnh TP Hà Tĩnh ngày nay).[5] Nhưng vì thế bất bình với những quan liêu lại đô hộ độc ác, Lý Tắc quăng quật quan liêu, về quê, chiêu binh mãi mã ngăn chặn tổ chức chính quyền đô hộ.
Đánh xua quân Lương và Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Khởi nghĩa xua Tiêu Tư[sửa | sửa mã nguồn]
Được nhiều người tận hưởng ứng, lực lượng của Lý Tắc vững mạnh. Tù trưởng ở Chu Diên (Đan Phượng, Hà Nội) là Triệu Túc nằm trong con cái là Triệu Quang Phục phục tài đức của ông nên tiếp tục rước quân nhập với đạo quân của ông. Tinh Thiều, một người chất lượng kể từ chương, từng cho tới đế đô ngôi nhà Lương nài được lựa chọn thực hiện quan liêu, tuy nhiên chỉ được mang đến chức "gác cổng thành" nên quăng quật về Giao Châu bám theo Lý Tắc. Hình như nhập lực lượng của Lý Tắc còn tồn tại một võ tướng mạo là Phạm Tu tiếp tục ngoài 60 tuổi hạc. Thần phả còn ghi nhận tăng những tướng mạo bám theo gom Lý Tắc là Trịnh Đô, Tam Cô, Lý Công Tuấn hoặc hay còn gọi là Đào Công Tuấn.[14]
Lý Tắc link với những châu phụ cận nằm trong ngăn chặn Tiêu Tư. Cuối năm 541, Lý Tắc đầu tiên cất binh kháng ngôi nhà Lương, khí thế cực mạnh. Theo sách Lương thư của Trung Quốc, Tiêu Tư liệu thế ko kháng nổi quân Lý Tắc, cần sai người đem của nả cho tới hối lộ mang đến Lý Tắc sẽ được tha bổng chạy bay về Quảng Châu[15]. Quân của Lý Tắc lấn chiếm lấy trở nên Long Biên.
Tuy Tiêu Tư tiếp tục quăng quật chạy tuy nhiên Lý Tắc mới chỉ trấn áp được vùng Bắc Sở VN lúc này, những châu phía phái mạnh vẫn còn đó nhập tay ngôi nhà Lương. Tháng 4 năm 542, Lương Vũ Đế sai Thứ sử Việt châu là Trần Hầu, Thứ sử La châu là Ninh Cự, Thứ sử An châu là Úy Trí, Thứ sử Ái châu là Nguyễn Hán nằm trong ăn ý binh tấn công Lý Tắc. Nhưng Lý Tắc tiếp tục dữ thế chủ động rời khỏi quân tấn công trước, phá vỡ lực lượng quân Lương ở phía phái mạnh, thực hiện ngôi nhà toàn cỗ Giao Châu.[16]
Đánh tháo lui cuộc phản công ở trong nhà Lương[sửa | sửa mã nguồn]
Đầu thế kỉ VI, ngôi nhà Lương đô hộ Giao Châu. Chính quyền đô hộ phân chia lại việt nam thành: Giao Châu (đồng vì thế và trung du Bắc bộ), Ái Châu (Thanh Hóa), Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu (Nghệ An – Hà Tĩnh) và Hoàng Châu (Quảng Ninh).
Cuối năm 542, Lương Vũ Đế lại sai loại sử Giao Châu là Tôn Quýnh, Thứ sử Tân Châu là Lư Tử Hùng sang trọng đàn áp. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng kinh hoảng thế mạnh mẽ của Lý Tắc nên không đủ can đảm tiến thủ quân, nài khất cho tới ngày thu năm tiếp theo. Thứ sử Quảng Châu Trung Quốc là Hoán (theo Trần thư là Tiêu Ánh) ko mang đến, Tiêu Tư cũng đôn đốc giục, nên Quýnh và Hùng buộc cần tiến thủ quân.
Được tin yêu quân Lương lại tiến thủ sang trọng, Lý Tắc dữ thế chủ động đem quân rời khỏi buôn bán hòn đảo Hợp Phố đón tấn công. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng tiếp cận Hợp Phố, bị quân Lý Tắc vượt qua, chục phần bị tiêu diệt cho tới sáu, bảy phần, quân tan tan.
Chiến thắng này gom Lý Tắc trấn áp toàn cỗ Giao Châu, tức là miền Bắc Sở và Bắc Trung Sở VN thêm vào đó quận Hợp Phố (khu vực thị trấn Hợp Phố TP.HCM Bắc Hải tỉnh Quảng Tây và buôn bán hòn đảo Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc hiện tại nay).[17]
Đánh xua Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Trong Khi Lý Tắc bận ứng phó với ngôi nhà Lương ở phía Bắc thì bên trên phía phái mạnh, vua Lâm Ấp với ý nhòm ngó Giao Châu.
Biên giới thân ái Giao Châu và Lâm Ấp khi này là mặt hàng núi Hoành Sơn. Tháng 5 năm 543, vua Lâm Ấp Rudravarman I đem quân xâm cướp quận Nhật Nam và tiến thủ cho tới quận Cửu Đức. Lý Nam Đế sai Phạm Tu nạm quân nhập phái mạnh tấn công Lâm Ấp.
Sử sách ko tế bào mô tả rõ rệt thao diễn trở nên trận tấn công này, chỉ ghi sơ lược: Phạm Tu tiến thủ quân nhập Nam làm tan quân Lâm Ấp ở Cửu Đức khiến cho vua Lâm Ấp cần quăng quật chạy.[18]
Xem thêm: chồng của chị google la ai
Có chủ kiến nhận định rằng người chuồn tấn công Lâm Ấp là Lý Phục Man chứ không hề cần Phạm Tu và đấy là nhì vị tướng mạo không giống nhau; lại sở hữu chủ kiến nhận định rằng chủ yếu Phạm Tu là Lý Phục Man, vì thế với công tấn công Lâm Ấp nhưng mà được ban bọn họ Lý, thay tên Phục Man (chinh phục người Man).[19]
Dựng nước Vạn Xuân[sửa | sửa mã nguồn]
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Năm 544, mon giêng, Lý Tắc tự động xưng là Nam Việt Đế, đăng quang, đặt điều niên hiệu là Thiên Đức (đức trời), lập trăm quan liêu, gọi là nước là Vạn Xuân thể hiện tại mong ước rằng xã tắc truyền cho tới muôn thuở. Ông đóng góp đô ở vùng cửa ngõ sông Tô Lịch (Hà Nội), dựng năng lượng điện Vạn Thọ thực hiện điểm triều hội, xây dựng triều đình với nhì ban văn, võ và lấy Triệu Túc thực hiện Thái phó, Tinh Thiều hàng đầu ban văn, Phạm Tu hàng đầu ban võ.
Hiện với một số trong những xích míc về đế đô của Lý Nam Đế. Một số mối cung cấp nhận định rằng Lý Nam Đế đóng góp đô ở trở nên Long Biên.[20] Tuy nhiên thời nay phần lớn thừa nhận đế đô của Lý Nam Đế là một trong những tòa trở nên được xây ở cửa ngõ sông Tô Lịch (thuộc Hà Thành ngày nay)[21]. Hiện ni bên trên xã Hạ Mỗ thị trấn Đan Phượng (tức thị trấn Chu Diên xưa) còn vết tích trở nên Ô Diên của Hậu Lý Nam Đế.[22]
Chạy về động Khuất Lão[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 545, mon 5, ngôi nhà Lương mang đến Dương Phiêu (hay Dương Thiệu) thực hiện Thứ sử Giao Châu, Trần chống Tiên[23] thực hiện tư mã, rước quân xâm lấn, lại sai Thứ sử Định Châu là Tiêu Bột hội với Phiêu ở Giang Tây.[24]
Trần chống Tiên rước quân chuồn trước. Khi quân của chống Tiên cho tới Giao Châu, Lý Nam Đế rước tía vạn quân rời khỏi kháng cự, bị thua thiệt ở Chu Diên, lại thua thiệt ở cửa ngõ sông Tô Lịch, tướng mạo Tinh Thiều, Phạm Tu tử trận. Ông chạy về trở nên Gia Ninh (Phong Châu cũ, thời nay nằm trong xã Thanh Đình, TP.HCM Việt Trì, tỉnh Phú Thọ). Quân Lương xua bám theo vây tấn công.
Tháng Giêng năm 546, Trần chống Tiên tấn công lấy được trở nên Gia Ninh. Lý Nam Đế chạy nhập khu đất người Lạo ở Tân Xương. Quân Lương đóng góp ở cửa ngõ sông Gia Ninh.
Sau một thời hạn tụ tập và gia tăng lực lượng. Tháng 8, ông rước nhì vạn quân kể từ nhập khu đất Lạo rời khỏi đóng góp ở hồ nước Điển Triệt (xã Tứ Yên, thị trấn Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay), đóng góp nhiều thuyền đậu chật cả mặt mày hồ nước. Quân Lương kinh hoảng, cứ đóng góp lại ở cửa ngõ hồ nước không đủ can đảm tiến thủ nhập. Đêm hôm ấy nước sông lên mạnh, dưng cao bảy thước, tràn ụp nhập hồ nước. Trần chống Tiên nhân cơ rước quân bám theo làn nước tiến thủ trước nhập. Quân Vạn Xuân ko chống bị, vì vậy vỡ lẽ.
Lý Nam Đế cần tháo lui lưu giữ ở nhập động Khuất Lão, ông ủy mang đến con cái Thái phó Triệu Túc là Tả tướng mạo Triệu Quang Phục lưu giữ việc nước, điều quân chuồn tấn công chống Tiên.
Ngày ni, những sử gia nhập Hội Khoa học tập Lịch sử VN tiếp tục thống nhất xác lập địa điểm động Khuất Lão nằm trong địa phận xã Văn Lương, thị trấn Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.[25][26]
Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 548, ngày trăng tròn (ngày Tân Hợi) mon 3 (tức ngày 13 tháng tư dương lịch), Lý Nam Đế ở động Khuất Lão nhiều ngày bị nhiễm lam chướng, tức chết thật. Ông ở ngôi được năm năm (543–548), lâu 46 tuổi hạc. Theo sách Việt Nam văn minh sử cương của Lê Văn Siêu dẫn một số trong những mối cung cấp tư liệu cổ, Lý Nam Đế ở nhiều ngày nhập động, vì thế nhiễm lam chướng nên bị loà nhì đôi mắt. Vì vậy đời sau cho tới ngày giỗ thông thường cần xướng thương hiệu những vật lễ nhằm vua nghe thấy. Lại cũng bám theo tư liệu này, với thuyết nhận định rằng ko cần Lý Nam Đế tức bị tiêu diệt nhưng mà vua bị người Lạo phản bội giết mổ kinh hoảng. Tướng Lý Phục Man cũng tổn thất bám theo vua vì thế nàn này.[27]
Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]
Anh trai: Lý Thiên Bảo
Cháu trai: Hậu Lý Nam Đế
Bình luận[sửa | sửa mã nguồn]
Theo sử gia Lê Văn Hưu:[28]
Xem thêm: diệu nhi anh tú là ai
- Binh pháp với câu: "Ba vạn quân đều mức độ, thiên hạ không người nào địch nổi". Nay Lý Tắc với 5 vạn quân nhưng mà ko tạo được nước, thế thì Tắc thông thường tài thực hiện tướng mạo chăng? Hay là lính tráng mới mẻ họp ko thể tấn công được chăng? Lý Tắc cũng chính là bậc tướng mạo trung tài, rời khỏi trận tương khắc kẻ thù giành phần thắng ko cần là ko thực hiện được, tuy nhiên bị nhì phen thua thiệt rồi bị tiêu diệt, vì thế rủi ro bắt gặp cần Trần chống Tiên là người chất lượng người sử dụng binh vậy.
Theo sử gia Ngô Sĩ Liên:[28]
- Tiền Lý Nam Đế dấy binh trừ bạo, xứng đáng là thuận đạo trời, thế nhưng mà sau cùng cho tới nỗi diệt vong, là vì thế trời ko ham muốn mang đến việt nam được bình trị chăng? Than ôi! Không chỉ vì thế bắt gặp cần chống Tiên là người chất lượng người sử dụng binh, mà còn phải bắt gặp khi nước sông đột ngột dơ lên trợ thế mang đến giặc, há chẳng cần cũng vì thế trời hoặc sao?
Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục nhận xét:[29]
- Nam Đế ngôi nhà Lý mặc dù ko địch nổi quân Lương, việc rộng lớn tuy rằng ko trở nên tuy nhiên tiếp tục biết nhân thời tuy vậy vùng dậy, tự động thực hiện sơn hà bản thân, đầy đủ muốn tạo thanh thế và cởi lối mang đến ngôi nhà Đinh, ngôi nhà Lý trong tương lai. Việc thực hiện của Lý Nam Đế há chẳng cần là hoặc lắm cơ sao!
Lưu danh[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu không còn những TP.HCM, thị xã bên trên từng toàn quốc đều phải có nhiều mặt phố với cái thương hiệu Lý Nam Đế. đa phần ngôi trường học tập cũng khá được đặt điều bám theo cái thương hiệu này.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Nhà Tiền Lý
- Triệu Việt Vương
- Lý Thiên Bảo
- Phạm Tu
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Lý Nam Đế - 1 trong những 14 nhân vật tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa VN, người dân có công xây dựng nước Vạn Xuân”.
- ^ 大越史記全書/外紀卷之四, 維基文庫, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ “欽定越史通鑑綱目前編 • Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục chi phí biên (q.02”. Truy cập 5 mon 10 năm 2015.
- ^ Việt Nam sử lược/Quyển I/Phần II/Chương IV, Wikisource, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ a b c Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 328.
- ^ Lịch sử Trung Quốc 5000 năm. Tác fake Lâm Hán Đạt, Tào Dư Chương. Trần Ngọc Thuân dịch. Nhà xuất phiên bản Trẻ, 2004.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư giờ Việt: Tập 1. Trang. 178. Nhà xuất phiên bản KHXH, 1993.
- ^ Ngoại kỷ toàn thư: Quyển 14. Tờ 14b.
- ^ "Hà Đông tỉnh, Hoài Đức phủ, Từ Liêm thị trấn, Dịch Vọng tổng, Dịch Vọng Tiền xã". AE.a2/60-VHN.
- ^ Văn phiên bản vì thế Việt ngữ tư liệu AE.a2/60-VHN vì thế TS Nguyễn Hữu Mùi dịch năm 2008.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 325.
- ^ “Đã lần rời khỏi quê gốc của vua Lý Nam Đế?”. Bản gốc tàng trữ ngày 8 mon 10 năm 2012. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2012.
- ^ "Tìm quê hương" của vua Lý Nam Đế
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 334-335.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 331.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 337.
- ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách tiếp tục dẫn, tr. 159.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 340.
- ^ Viện Sử học tập, sách tiếp tục dẫn, tr. 339.
- ^ Trần Mạnh Thường (2013), Việt Nam văn hóa truyền thống & du lịch, Nhà Xuất phiên bản Thông tấn, Thành phố Sài Gòn, trang 34.
- ^ Trương Hữu Quýnh (chủ biên), Phan Đại Doãn, Nguyễn Cảnh Minh (2007), Đại cương lịch sử hào hùng VN - Tập 1, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo VN, Hà Thành. Trang 92.:)
- ^ “Thành Ô Diên, Hà Nội”.
- ^ Trần chống Tiên là một trong những tướng mạo rất tốt ở trong nhà Lương khi bấy giờ, trong tương lai Khi ngôi nhà Lương sụp ụp tiếp tục vượt qua những sứ quân không giống nhằm lập nên ngôi nhà Trần. Xem tăng K. Taylor "The birth of Vietnam".
- ^ Theo Trần thư và Tư trị thông giám là Tây Giang, nằm trong Quế Lâm.
- ^ Hội thảo khoa học tập Vua Lý Nam Đế với địa thế căn cứ động Khuất Lão, xã Văn Lương, thị trấn Tam Nông (Phú Thọ), báo Nhân dân ngày 26/10/2013.
- ^ Động Khuất Lão một địa điểm nhập Lịch sử VN Lưu trữ 2016-08-28 bên trên Wayback Machine, Hà Mạnh Khoa, Tạp chí Khoa học tập xã hội VN, số 1(74) - năm trước.
- ^ Lê Văn Siêu, sách tiếp tục dẫn, tr. 51. Một số thần phả lại nhận định rằng chủ yếu Lý Phục Man là Phạm Tu được cải bọn họ Lý của vua và với công tấn công Lâm Ấp nên gọi là Phục Man.
- ^ a b Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 4
- ^ Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục, Tiền biên, quyển 4, tờ 7.
- Đại Việt sử ký toàn thư - Bản năng lượng điện tử.
- Khâm lăm le Việt sử Thông giám cương mục - Bản năng lượng điện tử, format PDF.
- Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh (1991), Lịch sử VN, luyện 1, Nhà Xuất phiên bản Đại học tập và Giáo dục đào tạo có tính chuyên nghiệp.
- Viện Sử học tập (2001), Lịch sử VN, luyện 1, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập xã hội.
- Nguyễn Duy Hinh (2005), Văn minh Đại Việt, Nhà Xuất phiên bản Văn hóa vấn đề.
- Lê Văn Siêu (2004), Việt Nam văn minh sử cương, Nhà Xuất phiên bản Thanh niên.
- Viện Khoa học tập xã hội VN (2007), Tổng luyện Văn học tập VN, luyện 4, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập xã hội.
Bình luận