lê lai là ai

Lê Lai là 1 trong những tướng soái nhập cuộc Khởi nghĩa Lam Sơn, ông được xem là một nhân vật, một tấm gương trung nghĩa với việc khiếu nại phổ biến vô lịch sử hào hùng nước ta là cải trang trở nên Lê Lợi và bị quân Minh làm thịt bị tiêu diệt.

Bạn đang xem: lê lai là ai

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Lai sinh rời khỏi ở thôn Dựng Tú, xã Đức Giang thị trấn Lương Giang (nay là Thôn Thành Sơn (Làng Tép), xã Kiên Thọ, thị trấn Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa), phụ thân thương hiệu là Lê Kiều, nối đời thực hiện chức phụ đạo vô vùng, con cái rộng lớn thương hiệu Lê Lạn, con cái thứ hai là Lê Lai.

Lê Lai được sử gia Lê Quý Đôn mô tả vô sách Đại Việt thông sử là đem tính chính trực, dung mạo không giống thông thường, chí khí cao siêu lẫm liệt, lo ngại việc phục vụ hầu cần mang đến Lê Lợi cực kỳ chu đáo.^[1]

Tham gia khởi nghĩa Lam Sơn[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1416, ông nằm trong Lê Lợi và 18 tướng soái không giống nhập cuộc Hội thề nguyền Lũng Nhai, thề nguyền sinh sống bị tiêu diệt đem nhau, nguyện cộng đồng mức độ tiến công xua quân Minh đang được cướp đập. Ông được ban tước đoạt Quan nội hầu, tổng cai quản của phủ Đô tổng quản. Anh trai của Lê Lai, Lê Lạn cũng nhập cuộc Khởi nghĩa Lam Sơn, lập được rất nhiều công huân.^[1]

Bấy giờ khoảng tầm năm 1418 nghĩa binh Lam Sơn lực lượng còn yếu đuối, thiếu hụt bổng, thông thường bị quân Minh vây tiến công, tình thế rất là ngặt bần hàn. Lê Lợi vẫn căn vặn về sự việc ai rất có thể đóng góp fake ông nhằm giải cứu mang đến toàn quân, Lê Lai đã nhận được lời nói. Sự khiếu nại này được những sử liệu chép đem sai không giống, chép lại cụ thể tiếp sau đây.^[1]

Sách Lam Sơn thực lục chép[sửa | sửa mã nguồn]

• Theo sách Lam Sơn thực lục ^[2][3] viết:

Khi ấy quân tao mới chỉ được nhỏ, tuy nhiên thế giặc đương mạnh, Nhà vua bèn vời những tướng tá tuy nhiên bảo rằng:

- Ai rất có thể thay cho thân thiết đem hoàng bào, lĩnh năm trăm quân, nhị thớt voi, tiến công vô trở nên Tây Đô? Thấy giặc rời khỏi đối địch, thì tự động xưng tên: "Ta là căn nhà Lam Sơn đây!". Để mang đến giặc bắt? Cho trẫm được náu bản thân, ngủ binh, thu họp cả quân sĩ, nhằm mưu đồ tính việc về sau!

Các tướng tá đều không đủ can đảm nhận lời nói.

Chỉ đem Lê Lai thưa rằng:

- Thần đống ý xin xỏ thay cho đem áo căn nhà công. Ngày sau Bệ Hạ tạo ra đế nghiệp, dành được thiên hạ, thương cho tới tôi con, mang đến con cái con cháu muôn thuở được Chịu ơn nước. Đó là vấn đề thần khao khát mỏi!

Đế lễ Trời tuy nhiên khấn rằng:

- Lê Lai đem công thay đổi áo. Sau này trẫm nằm trong con cái con cháu, những tướng tá tá, hoặc con cái con cháu những công thần, còn nếu như không thương cho tới công ấy, thì xin xỏ đền rồng đài hóa rời khỏi rừng núi; ấn vàng hóa rời khỏi đồng sắt; gươm thần hóa rời khỏi đao binh!

Nhà vua khấn xong xuôi, Lê Lai ngay lập tức rước quân cho tới cửa ngõ trại giặc khiêu chiến. Giặc cậy quân mạnh xông tiến công. Lê Lai cưỡi ngựa, phi vô thân thiết trận giặc, phát biểu rằng:

- Ta đó là căn nhà Lam Sơn!

Giặc bèn xúm lại vây, bắt lấy mang về vô trở nên, xử bởi vì hình trị cực kỳ ác, rời khỏi hẳn ngoài các tội thông thường thực hiện.

Sách Việt sử chi tiêu án chép[sửa | sửa mã nguồn]

• Sách Việt sử chi tiêu án (Ngô Thì Sĩ, 1775)^[4]

Bình Định Vương đại đập quân Minh ở Mang Thôi. Trước Vương cất binh ở Lam Sơn, thế quân kém cỏi và không nhiều, người Minh lùng bắt mãi, bèn mưu đồ nằm trong tướng tá tá rằng: Ai rất có thể rước thân thiết rời khỏi thay cho tao, làm cho tao chuồn ẩn núp, lấp liếm tông tích tuy nhiên mang đến quân ngủ, nhằm mưu đồ vật cử binh thứ tự sau.

Lê Lai xin xỏ rước thân thiết nhận lấy việc ấy, Vương lễ khấn trời nói:

"Lê Lai rước thân thiết thay cho chúa, nếu như sau đây ko ghi nhớ cho tới công, nguyện hoàng cung hóa trở nên rừng núi, bảo ấn hóa trở nên đồng, thần dò xét hóa trở nên dao cùn"

Lê Lai ngay lập tức tự động xưng là Tỉnh Bình Định Vương, khiêu chiến với quân Minh rồi bị tiêu diệt. Đâu cũng truyền rằng là Tỉnh Bình Định Vương bị tiêu diệt rồi, người Minh cũng tin cậy là thiệt, ko chú ý.

Sách Đại Việt thông sử, phần Liệt truyện chép[sửa | sửa mã nguồn]

• Theo sách Đại Việt thông sử, Liệt truyện đệ tam, phần viết lách về Lê Lai:

Năm Mậu Tuất 1418, khi vua mới mẻ dựng cờ khởi nghĩa, tướng tá không nhiều, quân thiếu hụt, bị tướng tá căn nhà Minh vây tiến công ở Mường Một, vua chạy bay về đóng góp ở Trịnh Cao, điểm hẻo lánh, ko dân ở, tướng tá Minh phân chia quân ngăn những vị trí xung yếu, tình thế cực kỳ cấp cho bách, căn nhà vua căn vặn những tướng:

Ai dám thay đổi áo thay cho tao rước quân rời khỏi tiến công giặc, xưng thương hiệu của tao, học theo như Kỷ Tín đời Hán, nhằm tao rất có thể lấp liếm giờ đồng hồ, ngủ binh, tập trung tướng tá sĩ, mưu đồ tính cuộc nổi dậy về sau ?.

Các tướng tá đều không có bất kì ai dám hưởng trọn ứng. Riêng Lê Lai đứng lên nói: Tôi xin xỏ chuồn. Sau này lấy được nước thì nghĩ về cho tới công huân của tôi, làm cho con cái con cháu muôn thuở được nhờ ơn nước, này đó là nguyện vọng của tôi.

Nhà vua cực kỳ cảm thương. Ông nói: Bây giờ nguy kịch thế này, nếu như ngồi lưu giữ mảnh đất nền nguy hại, vua tôi đều bị chi tiêu khử, tiếp tục kinh sợ bất lợi, nếu như theo đuổi kế tiếp này, hoạ chăng rất có thể bay được. Kẻ trung thần bị tiêu diệt vì như thế nước này đem tiếc gì. Nhà vua vái trời tuy nhiên khấn rằng:

Lê Lai đem công thay đổi áo, sau đây tôi và con cái con cháu tôi, nằm trong con cái con cháu tướng tá tao công thần, còn nếu như không ghi nhớ cho tới công huân ấy, thì xin xỏ mang đến hoàng cung trở thành rừng núi, ấn báu member đồng, gươm thần biền trở thành con cái dao cùn.

Ông bèn dẫn nhị con cái voi và 500 quân kéo trực tiếp cho tới trại giặc khiêu chiến. Giặc dốc không còn quân rời khỏi tiến công, ông cưỡi ngựa đảm bảo chất lượng, xông trực tiếp vô thân thiết trận hô lên:Chúa Lam Sơn đó là tao đây, rồi tiến công bị tiêu diệt được thật nhiều quân giặc. Khi vẫn kiệt mức độ, ông bị địch bắt, xử cực kỳ hình. Sau ê giặc lùi quân về trở nên Tây Đô, việc chống bị bọn chúng mới mẻ sơ hở, tao vừa phải đem thời cơ, ngủ binh nuôi chứa chấp nhuệ khí, nhằm rất có thể trăm trận trăm thắng và lấy được thiên hạ.^[5]

Sách Đại Việt thông sử, phần Đế Kỷ Đệ nhất chép[sửa | sửa mã nguồn]

• Theo sách Đại Việt thông sử, phần Đế kỷ Đệ nhất ^[6] vào cuối tháng một năm 1418^[7], Thái Tổ Cao Hoàng bị thua thiệt trận ở Mường Một, chạy bay về Trịnh Cao, quân Minh xua theo đuổi vây chặt những lối xung yếu. Trong tình thế nguy cấp cấp cho, Thái Tổ họp những tướng tá lại hỏi:

Nay thế trận gian nan, đem ai dám thực hiện như Kỷ Tín đời Hán, thân thiết đem hoàng bào tuy nhiên mất mát thay cho trẫm không?^[8]

Các tướng tá đều ngồi yên tĩnh không có bất kì ai dám thưa. Lê Lai đứng lên phát biểu rằng: "Thần ni nguyện được tử trận thay cho mang đến căn nhà công. Ví như sau đây giành được giang đấm thì xin xỏ nghĩ về cho tới công huân của thần, làm cho con cái con cháu muôn thuở được nhờ quốc ân, được vậy thần bị tiêu diệt cũng nhắm đôi mắt."

Thái Tổ cực kỳ cảm thương. Lê Lai lại nói: "Tình hình nguy cấp khổn, nếu như ngồi bo bo, quân thần cộng đồng mạng, bao sức lực phía trên hãy còn gì. Nếu theo đuổi kế tiếp này, hoạ chăng rất có thể bay được. Kẻ trung thần bị tiêu diệt vì như thế nước này đem tiếc gì?"

Xem thêm: đức ông là ai

Thái Tổ lại vái trời khấn rằng:

"Lê Lai đem công thay đổi áo, nếu như sau đây Phục hồi nghiệp xưa, còn nếu như không ghi nhớ cho tới công huân ấy, thì xin xỏ mang đến hoàng cung trở thành rừng núi, ấn triện trở thành viên đồng, gươm thần trở thành dao cùn."

Lê Lai vâng mệnh đem 2 voi và 500 quân lấy ra trại quân Minh khiêu chiến. Quân Minh sụp đổ rời khỏi tiến công. Lê Lai giục ngựa xông trực tiếp vô thân thiết trận hô to:

"Ta là căn nhà Lam Sơn đây!"

Quân Minh tưởng là Thái Tổ nên xúm lại tiến công kịch liệt. Lê Lai ráng binh sử dụng kế tiếp ráng chân giặc khoảng tầm 500 tiến công quân Minh khốc liệt tuy nhiên lại thất bại, bị quân Minh bắt và rước hành quyết. Hôm ấy là ngày 29 tháng bốn (theo âm lịch).^[6]

Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Lai bị tiêu diệt rồi, Lê Lợi ngầm sai người dò xét di hình mang về Lam Sơn mai táng. Năm Thuận Thiên loại nhất (1428), phong Lê Lai là Công thần hạng nhất, tặng là Suy trung Đồng đức Hiệp mưu đồ hướng dẫn chủ yếu Lũng Nhai công thần, hàm Thiếu úy, thụy là Toàn Nghĩa.^[9]

Tháng 12 năm 1429, vua Lê Thái Tổ, sai Nguyễn Trãi viết lách nhị bạn dạng lời nói thế ước trước và lời nói thề nguyền ghi nhớ công của Lê Lai, nhằm vô hòm vàng. Lại gia phong thực hiện Thái úy^[9] Năm Thái Hòa loại nhất 1443, tặng thưởng tước đoạt Bình Chương quốc quân trọng sự, ban mang đến túi kim ngư, ấn vàng, tước đoạt Huyện Thượng Hầu.^[9] Năm 1470, niên hiệu Hồng Đức tặng tước đoạt Diên Phúc Hầu.^[9] Năm 1484 truy tặng tước đoạt Thái úy Phúc Quốc Công, sau gia phong Trung Túc Vương.^[9]

Lê Thái Tổ mất mặt ngày 22 mon 8 âm lịch, năm 1433, trước lúc mất mặt đem nhắn lại đời sau cần thực hiện giỗ Lê Lai trước một ngày, tức là ngày 21 mon 8. Từ ê dân gian ngoan để lại câu: Hăm kiểu mốt Lê Lai, hăm nhị Lê Lợi.

Theo sách Khâm ấn định Việt sử thông giám cương mục, Lê Lai được ban tước đoạt Vương và ban ruộng tế tự động, vô năm 1672,đời vua Lê Gia Tông, triều đình đem quyết sách tách lộc điền so với những công thần, tuy nhiên riêng rẽ số ruộng cấp cho mang đến con cái con cháu Lê Lai nhằm tế tự động thì vẫn được không thay đổi, ban mang đến 100 khuôn. Đến năm 1761, triều đình lại biểu dương tấm lòng trung trinh bạch của ông.^[10]

Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

Cả mái ấm gia đình Lê Lai đều bị tiêu diệt vì như thế việc nước. Anh ông là Lê Lạn tử trận Khi nhập cuộc tiến công ải Khả Lưu năm 1425, được phong tặng Hiệp Quận Công, hàm Thái phó.

Lê Lai đem tía đàn ông, đều được Lê Lợi nuôi như con cái đẻ:

• Lê Lư, tử trận Khi vây trở nên Nghệ An năm 1425. Năm 1428 Tặng hàm Thiếu úy, cho tới đời vua Lê Thánh tông tặng tước đoạt Kiến tiết hầu, về sau gia tặng Kiến quận công.
• Lê Lộ, vô trận tiến công năm 1421 ở ải Kình Lộng vẫn dẫn phụ binh vượt mặt Trần Trí, thăng là Tả trung quân tổng đốc chư quân sự chiến lược. Năm 1424 theo đuổi Lê Lợi tiến công châu Trà Lân, đập quân Phương Chính và Sư Hựu, thăng thực hiện Thái bảo. Tháng 10 năm 1424 ông trúng thương hiệu tuy nhiên bị tiêu diệt. Năm 1428, Lê Lợi tặng Thái úy. Đến đời vua Lê Thánh Tông tặng là Chiêu Công hầu, sau gia tặng Chiêu quận công.
• Lê Lâm, theo đuổi Lê Lợi lập được rất nhiều công huân, năm 1428 được phong thực hiện Thứ thủ quân Thiết đột, là 1 trong những trong mỗi người được gọi là Lũng nhai công thần, phong là Trung Lượng đại phu, Câu kiềm vệ tướng tá quân, tước đoạt Thượng trí tự động Suy trung đồng đức Hiệp mưu đồ bảo chủ yếu công thần. Năm 1430, Lê Lâm thực hiện tiền phong chuồn tiến công Ai Lao, xua giặc bị trúng chông độc tử trận, tặng thực hiện Thiếu úy. Lê Lâm sinh con cái là Lê Niệm thực hiện trọng quan liêu triều đình, gia phong thực hiện Trung quốc công, ban thương hiệu thụy là Uy Vũ.^[11]

Những vấn đề về những Lê Lai khác[sửa | sửa mã nguồn]

Theo sách Võ tướng tá Thanh Hoá vô lịch sử hào hùng dân tộc, sử sách, văn bia còn nhằm lại một vài ngờ vấn về những anh hùng không giống cũng mang tên Lê Lai sinh sống nằm trong thời khởi nghĩa Lam Sơn.

Sách Lam Sơn thực lục tục biên nêu tình huống Nguyễn Thận người Mục Sơn (Thọ Xuân, Thanh Hoa) là công thần khởi nghĩa Lam Sơn, được thay đổi quý phái bọn họ Lê và thương hiệu Lai. Sách đem nhắc đến một Lê Lai liều lĩnh bản thân cứu vớt chúa bị tử trận và tiếp sau đó anh hùng Nguyễn Thận này vẫn kế tiếp hoạt động và sinh hoạt. Như vậy đó là nhị người không giống nhau.

Văn bia ở Quỳnh Lưu (Nghệ An) cũng nhắc đến một công thần không giống của Lê Lợi cũng mang tên là Lê Lai.

Trong Đại Việt sử ký toàn thư phần bạn dạng kỷ, quyển số 10, trang 27b chỉ thấy chép: "Ngày 13 mon một năm Đinh Mùi (1427) làm thịt Tư mã Lê Lai, tịch biên gia tài vì như thế Lai cậy đem chiến công nên phát biểu năng khinh thường mạn". Nên đem fake thuyết rằng, Lê Lai như mong muốn sinh sống sót sau khoản thời gian cứu vớt chúa, kế tiếp nhập cuộc kháng chiến và bị chủ yếu Lê Lợi rời khỏi mệnh lệnh làm thịt về sau đây. Tuy nhiên trong những sách viết lách về khởi nghĩa Lam Sơn chỉ mất sách này chép việc Lê Lai bị Lê Lợi làm thịt và sách này cũng ko chép việc Lê Lai liều lĩnh bản thân cứu vớt chúa.

Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]

Các sử quan liêu thời căn nhà Nguyễn vẫn mang đến rằng:Vua căn nhà Lê vẫn tài giỏi như vua căn nhà Hán là Cao Tổ, tôi căn nhà Lê lại cũng trung liệt như tôi căn nhà Hán là Kỷ Tín: ngàn năm bất hủ.^[12]

Các công trình xây dựng gắn kèm với thương hiệu tuổi tác Lê Lai[sửa | sửa mã nguồn]

Phố Lê Lai[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là đường phố nhỏ nằm trong phường Lý Thái Tổ, bên trên trung tâm quận Hoàn Kiếm, thủ đô hà nội, nước ta, lâu năm 420m, kéo kể từ phố Đinh Tiên Hoàng cho tới phố Trần Quang Khải.

Phố được chia thành nhị đoạn. Đoạn kể từ Đinh Tiên Hoàng cho tới vị trí kí thác tách Lý Thái Tổ - Ngô Quyền là lối một chiều (theo phía Đinh Tiên Hoàng sang), đối xứng chiều với phố Lê Thạch tuy vậy song qua chuyện rừng hoa Lý Thái Tổ. Phần ê là lối hai phía.

Phố được xây bên trên nền khu đất của nhị thôn cũ là Vọng Hà và Hậu Bi nằm trong nhị tổng Tả Túc và Hữu Túc, đều nằm trong thị trấn Thọ Xương. Phố đem kể từ thời Pháp nằm trong, được phân rời khỏi thực hiện nhị phố là Rue Dominé (đoạn kể từ Đinh Tiên Hoàng cho tới vị trí kí thác tách Lý Thái Tổ - Ngô Quyền) và Rue Bonhour (đoạn kể từ lối Trần Quang Khải cho tới vị trí kí thác tách Lý Thái Tổ - Ngô Quyền). Sau năm 1945, nhị phố này được gộp thực hiện một và được mệnh danh là Lê Lai.

Tên ông được bịa mang đến nhiều tuyến đường bên trên từng nước ta như lối Lê Lai ở phường Ga Thành, Q.1, thành phố Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh; lối Lê Lai, thành phố Hồ Chí Minh TP. Đà Nẵng, TP. Hải Phòng.

Tại thị trấn Ngọc Lặc quê nhà ông, trước đó đem Phố Lê Lai (nay là Đường Phố Cống, thị xã Ngọc Lặc).

Năm 2019, tỉnh Thanh Hóa đưa ra quyết định mệnh danh Đại lộ Lê Lai mang đến tuyến đường rộng lớn mới mẻ há nối kể từ lối Xì Gòn vô trung tâm hành chủ yếu mới mẻ của thị trấn Ngọc Lặc.

Đền thờ Lê Lai[sửa | sửa mã nguồn]

Đền thờ Lê Lai (dân địa hạt gọi là đền rồng Tép) nằm trong địa phận làng mạc Tép (Thôn Thành Sơn), xã Kiên Thọ, Ngọc Lặc, Thanh Hóa, cơ hội Khu di tích lịch sử Lam Kinh 5 km về phía Tây, được núi sông thừa nhận là di tích lịch sử vương quốc. Hàng năm vô những ngày mùng 8 mon Giêng và 21/8 âm lịch địa hạt đều há hội, rước kiệu và thắp nhang bên trên Đền thờ Trung Túc Vương Lê Lai (hay thường hay gọi là Đền Tép). Năm 2013, phần chủ yếu năng lượng điện đã trở nên cháy. Hiện hiện nay đã được phục dựng.^[13].

Tên trường[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1999, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thanh Hóa rời khỏi đưa ra quyết định xây dựng Trường trung học phổ thông Lê Lai bên trên chủ yếu quê nhà ông ở xã Kiên Thọ, thị trấn Ngọc Lặc, Thanh Hóa.

Xem thêm: võ tú quỳnh tiếp viên hàng không là cháu ai

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Lê Lợi
• Lê Niệm

Sách dùng làm viết lách bài[sửa | sửa mã nguồn]

• Đại Việt Sử ký Toàn thư
• Đại Việt Thông sử, Nhà xuất bạn dạng văn hóa truyền thống vấn đề, 2007.
• Võ tướng tá Thanh Hóa vô lịch sử hào hùng dân tộc
• Việt sử chi tiêu án (Ngô Thì Sĩ)
• Lam Sơn thực lục
• Khâm ấn định việt sử thông giám cương mục, Nhà xuất bạn dạng dạy dỗ thủ đô hà nội, 1998.

Trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Bàn thêm thắt về thắc mắc ai làm thịt Lê Lai
• Ai làm thịt Lê Lai?
• Lê Lợi và Lê Lai
• Nghe bàn chuyện Lê Lai