lã bất vi là ai

Bách khoa toàn thư banh Wikipedia

Văn Tín hầu 文信侯
Thừa tướng mạo Trung Quốc (chi tiết...) Bạn đang xem: lã bất vi là ai
Tướng quốc nước Tần
Tại vị	249 TCN - 237 TCN
Tiền nhiệm	Thái Trạch
Kế nhiệm	Lý Tư
Thông tin cậy chung
Sinh	292 TCN Bộc Dương, Hà Nam
Mất	235 TCN quận Tam Xuyên, nước Tần
Thê thiếp	Triệu Cơ (thiếp)
Tên ăm ắp đủ Lã Bất Vi (呂不韋)
Tước hiệu	Văn Tín hầu (文信侯)

Lã Bất Vi (Giản thể: 吕不韦; phồn thể: 呂不韋; 292 TCN - 235 TCN) là 1 trong những thương nhân người nước Vệ, sau phát triển thành Tướng quốc của nước Tần thời Chiến Quốc. Ông có tiếng nhập lịch sử dân tộc về buôn quan lại phân phối tước đoạt, xoay trở kể từ người kinh doanh thông thường phát triển thành một chủ yếu trị gia sở hữu tác động.

Xuất thân thuộc kể từ doanh nhân, ông được lựa chọn lưu giữ chức Tướng quốc nhập 13 năm cùng với nước Tần, phát triển thành một chủ yếu trị gia trứ danh đương thời. Với tư tưởng 「Kiêm Nho Mặc, thích hợp Danh Pháp; 兼儒墨，合名法」, ông hiệp lực biên soạn nên Lã Thị Xuân Thu, căn nhà trương chủ yếu trị một cơ hội vô cùng sở hữu chuyên nghiệp hóa. Những trở nên trái khoáy này khiến cho ông phát triển thành một hình tượng của phái Tạp gia - một trong những Cửu Lưu thập gia thời Tiên Tần. Khi lưu giữ chức, ông căn nhà trương lấn chiếm Đông Chu, Triệu nằm trong Vệ, banh Tam Xuyên, Thái Nguyên và Đông Quận, so với cơ nghiệp căn nhà Tần sở hữu trở nên trái khoáy rộng lớn lao. Sau nằm trong, vì thế sự vụ chủ nghĩa Lao Ái nhưng mà Lã Bất Vi bị liên lụy, sau cùng bị chủ yếu Doanh Chính xay buộc tợp dung dịch độc tự động sát.

Có thuyết bảo rằng ông là thân phụ của Doanh Chính, tức Tần Thủy Hoàng, vị ngọc hoàng thứ nhất của Trung Hoa, tuy nhiên thuyết này vẫn không được kiểm bệnh và còn nhiều điểm xích míc. Các GS John Knoblock và Jeffrey Riegel, nhập phiên bản dịch Lã Thị Xuân Thu của mình, gọi mẩu truyện này "rõ ràng là sai, nhằm mục đích mục tiêu bỉ báng Bất Vi và xúc phạm ngọc hoàng đầu tiên"^[1].

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Lã Bất Vi là kẻ nước Vệ, ni nằm trong chống phía Nam của Bộc Dương, tỉnh Hà Nam. Sách Chiến Quốc sách lại rằng ông sinh rời khỏi ở Dương Địch (猴阳) ở nước Hàn. Xuất thân thuộc tầm thông thường, Lã Bất Vi là 1 trong những thương nhân, nhờ kinh doanh thành công xuất sắc nên vô cùng phong lưu.

Năm loại 40 đời Tần Chiêu Tương vương vãi (267 TCN), Điệu Thái tử tổn thất. Năm loại 42 (265 TCN), ngôi Thái tử còn khuyết, nên Tần vương vãi mang đến con cái loại là An Quốc quân công tử Trụ thực hiện Thái tử. An Quốc quân sở hữu rộng lớn trăng tròn người con cái và nhiều bà xã, nhập tê liệt người bà xã được yêu thương nhất được lập thực hiện chủ yếu phu nhân, gọi là Hoa Dương phu nhân. Phu nhân không tồn tại con cái, nhưng mà một người con cái của An Quốc quân là Dị Nhân sinh rời khỏi vày thị thiếp Hạ Cơ ko được yêu thương quý, nên Dị Nhân nên thực hiện con cái tin cậy của Tần ở nước Triệu. Tần bao nhiêu phiên tiến công Triệu, nên Triệu ngược đãi Dị Nhân.

Lã Bất Vi ở Hàm Đan nước Triệu, nhìn thấy Dị Nhân bèn nảy rời khỏi ý mong muốn gom Dị Nhân thực hiện người nối nghiệp nước Tần nhằm phiên bản thân thuộc bản thân tiến bộ thân thuộc, bèn dữ thế chủ động kết giao phó với Dị Nhân. Lã Bất Vi fake mang đến Dị Nhân năm trăm cân nặng vàng chi tiêu và sử dụng và đãi tân khách hàng. Rồi lấy chi phí mua sắm của bảo vật kỳ lạ, đem sang trọng Tần, van nài tung ra người chị Hoa Dương phu nhân nhằm dưng những vật ấy mang đến Hoa Dương phu nhân. Nhân tê liệt, Lã Bất Vi kể Dị Nhân tài xuất sắc, khéo léo, giao phó với những người những nước, bằng hữu từng thiên hạ. Hoa Dương phu nhân không tồn tại con cái, Bất Vi khuyên răn nhận Dị Nhân thực hiện con cái nuôi. Hoa Dương phu nhân nghe theo dõi, nhập van nài An Quốc quân lập Dị Nhân thực hiện quá tự động. Danh giờ đồng hồ Dị Nhân kể từ tê liệt càng nổi với chư hầu.

Bấy giờ, Lã Bất Vi sở hữu một người thiếp là Triệu Cơ, đàn hoặc múa xuất sắc và sở hữu sắc đẹp. Một hôm, Bất Vi mời mọc Dị Nhân cho tới căn nhà, sai Triệu Cơ rời khỏi xối rượu. Dị Nhân đem lòng si mê, Lã Bất Vi ngay tắp lự dưng Triệu Cơ mang đến Dị Nhân. Năm Chiêu Tương vương vãi loại 48 (259 TCN), mon giêng, Triệu Cơ sinh hạ một đàn ông, đó là Doanh Chính.

Các sử gia vẫn luôn luôn giành giật cãi về sự việc Doanh Chính là con cái của Lã Bất Vi^[2] hoặc Dị Nhân,^[1][3] vì thế ko loại trừ kỹ năng Triệu Cơ vẫn sở hữu bầu với Lã Bất Vi từ xưa. Tuy nhiên, học tập fake đời căn nhà Thanh là Lương Ngọc Thằng (梁玉繩) nhận định rằng ở phía trên sở hữu điểm xứng đáng ngờ. Căn cứ nguyên vẹn văn nhưng mà Tư Mã Thiên chép nhập Sử ký về sự việc Triệu Cơ sinh hạ, sở hữu ghi: [Cơ tự động nặc hữu thân thuộc, chí đại kỳ thời, tử sinh Chính; 姬自匿有身，至大期時，生子政]. Trong số đó, "Đại kỳ" một kể từ là chỉ ý việc phụ phái nữ đầy đủ mon sinh đẻ thời cổ, ám chỉ việc Triệu Cơ nằm trong Doanh Dị Nhân sau thời điểm công cộng chạ thì có bầu, xác thực Triệu Cơ sau thời điểm có bầu 10 mon mới nhất sinh rời khỏi Doanh Chính. Mà cũng nhập Sử ký, phần Tần Thủy Hoàng phiên bản kỷ, quan trọng đặc biệt ghi rõ rệt Doanh Chính là nhập "Tần Chiêu vương vãi năm loại 48, mon giêng sinh rời khỏi ở Hàm Đan", địa thế căn cứ tư liệu biên trở nên của Tần triều, đều phải sở hữu khảo bệnh. Lương Ngọc Thằng cho rằng, Tư Mã Thiên đem cả nhì cụm kể từ vô cùng xích míc là [Tự nặc hữu thân; ý là "đang sở hữu thai"] nằm trong [Đại kỳ; ám chỉ "sau Lúc công cộng chạ mới nhất sở hữu thai"] nhằm công cộng nhập một câu như vọc, là 1 trong những loại văn pháp Xuân Thu, ám chỉ tin cậy bốt vô cùng thông dụng khi đó là Triệu Cơ sở hữu bầu trước lúc hầu ngủ Doanh Dị Nhân tuy nhiên ko tiện không đồng ý. Rất rất có thể, Doanh Chính thiệt sự là con cái của Doanh Dị Nhân.

Năm loại 50 đời Chiêu Tương vương vãi (257 TCN), nước Tần sai Vương Ý vây Hàm Đan, triều đình nước Triệu mong muốn giết thịt Dị Nhân. thạo được tin cậy, Dị Nhân nằm trong Lã Bất Vi chước fake sáu trăm cân nặng vàng mang đến kẻ coi lưu giữ nên trốn bay Triệu. Triệu mong muốn giết thịt bà xã con cái Dị Nhân, tuy nhiên Triệu Cơ là con cái căn nhà tai đôi mắt ở Triệu, trốn tránh trốn được vì vậy u con cái đều sinh sống.

Xem thêm: bộ câu hỏi trắc nghiệm ai là triệu phú

Tướng quốc nước Tần[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Tần Chiêu Tương vương vãi loại 56 (251 TCN), Tần vương vãi tổn thất. Sau một thời hạn nhằm tang thân phụ, sang trọng năm tiếp theo (250 TCN) thì An Quốc quân lên thực hiện Tần vương vãi, tức là Tần Hiếu Văn vương vãi, lập Hoa Dương phu nhân thực hiện Vương hậu, Dị Nhân (lúc này vẫn thay tên trở nên Tử Sở) vì thế phát triển thành Thái tử.

Sau 6 năm cách trở, Triệu Cơ nằm trong con cái là Doanh Chính được đón về nước Tần. Nhưng Hiếu Văn vương vãi đăng vương được 3 ngày vẫn tổn thất. Thái tử Tử Sở lên thay cho, tức là Tần Trang Tương vương vãi, tôn u nuôi là Hoa Dương hậu thực hiện [Hoa Dương Thái hậu], u đẻ Hạ Cơ là [Hạ Thái hậu]. Có chủ ý nhận định rằng chủ yếu Bất Vi thủ mưu hoảng vua Tần nhằm Tử Sở sớm lên thay cho ngôi.

Năm đầu (249 TCN), Tần Trang Tương vương vãi ngay tắp lự phong mang đến Bất Vi thực hiện Tướng quốc, tước đoạt hiệu Văn Tín hầu (文信侯), được ăn thuế 100.000 hộ thực ở quận Hà Nam, Lạc Dương. Trang Tương vương vãi thực hiện vua được 3 năm thì tổn thất, Thái tử là Chính đăng vương, gọi là Tần vương vãi Chính, tức Tần Thủy Hoàng về sau, tôn Lã Bất Vi thực hiện [Trọng phụ; 仲父].

Khi lên cầm phụ chủ yếu, Lã Bất Vi căn nhà trương không ngừng mở rộng cương thổ của nước Tần, khiến cho chiến và giành giật giành tác động so với Đông Chu, Triệu nằm trong nước Vệ, rung rinh đại lượng trở nên trì, thực hiện hạ tầng cùng với nước Tần về sau thống nhất thiên hạ. Bấy giờ ở Ngụy sở hữu Tín Lăng quân Nguỵ Vô Kỵ, ở Sở sở hữu Xuân Thân quân Hoàng Yết, ở Triệu sở hữu Bình Nguyên quân Triệu Thắng, ở Tề sở hữu Mạnh Thường quân Điền Văn, toàn bộ đều đua nhau quý kẻ sĩ, chiều tân khách hàng. Lã Bất Vi thấy Tần mạnh nhưng mà bản thân ko vày bọn họ nên xấu xí hổ cũng đón mời mọc những kẻ sĩ đãi vô cùng hậu, thực khách nhập căn nhà sở hữu cho tới phụ thân ngàn. Khi ấy chư hầu có khá nhiều biện sĩ, như bọn Tuân Khanh thực hiện sách quảng bá rời khỏi thiên hạ. Bất Vi bèn sai những khách hàng biên soạn rời khỏi những điều bản thân biết, họp lại thực hiện tám Lãm, sáu Luận, chục Kỷ bao gồm rộng lớn nhì mươi vạn chữ, nghĩ rằng đầy đủ không còn những việc trời khu đất, muôn vật xưa ni. Ông mệnh danh sách là Lã Thị Xuân Thu bày ở cửa ngõ chợ Hàm Dương, đặt điều ngàn lạng ta vàng lên bên trên, mời mọc những du sĩ của chư hầu ai rất có thể tăng giảm sút một chữ thì van nài biếu một ngàn lạng ta vàng.

Trong cung, Lã Bất Vi hoặc nằm trong u của Tần vương vãi là Triệu Cơ tư thông. Khi Tần vương vãi Chính vẫn rộng lớn nhưng mà Thái hậu cứ dâm ô mãi, thì Lã Bất Vi hoảng lộ nhưng mà đem vạ, bèn ngầm mò mẫm một người dân có dương vật rộng lớn thương hiệu Lao Ái, nhằm chiều lòng Thái hậu thay cho bản thân. Quả nhiên Thái hậu nghe chuyện rồi, Lã Bất Vi vờ vĩnh sai người tố giác nó tội phạm xứng đáng thiến. Sau tê liệt, Bất Vi lại báo với thái hậu: "Nên sở hữu kẻ fake bị thiến này thực hiện chức Cấp Sự trung". Thái hậu bèn ngầm mang đến kẻ coi việc thiến nhiều chi phí. Viên quan lại coi án lại luận tội vờ vĩnh, nhổ râu ngươi thực hiện mang đến thái giám vì vậy được nhập hầu Thái hậu. Thái hậu nằm trong nó thông gian, sinh được nhì người con, hoảng người tao biết chuyện, bèn vờ vĩnh coi bói rằng nên rời mùa dời cung sang trọng khu đất Ung.

Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]

Năm loại 9 đời Tần vương vãi Chính (238 TCN), sở hữu kẻ phát hiện Lao Ái thực ko nên là thái giám, thông thường tư thông với Thái hậu, sinh nhì con cái đều cất giấu lên đường.

Tần vương vãi Chính ngay tắp lự giao phó mang đến pháp đình xét, hiểu rõ sự tình. Việc tương quan cho tới Tướng quốc là Lã Bất Vi. Tháng 9, Tần vương vãi cho tất cả những người giết thịt 3 bọn họ căn nhà Lao Ái, lại giết thịt nhì con cái bởi Thái hậu đẻ rời khỏi và đày ải Thái hậu sang trọng khu đất Ung. Nhà cửa ngõ những môn hạ của Lao Ái đều bị tịch thâu và bọn họ bị đày ải sang trọng khu đất Thục. Tiếp cho tới, Tần vương vãi mong muốn giết thịt cả Tướng quốc Lã Bất Vi, tuy nhiên vì thế Bất Vi thời trước sở hữu công rộng lớn, lại được những tân khách hàng, biện sĩ rằng gom khá nhộn nhịp nên ko nỡ thực hiện tội.

Xem thêm: ai là chị hai trong blackpink

Tháng 10 năm loại 10 (237 TCN), Tần Vương miễn nhiệm Tướng quốc của Lã Bất Vi. Đến Lúc người Tề là Mao Tiều thuyết vua Tần, vua Tần mới nhất sang trọng Ung đón Thái hậu về Hàm Dương như cũ và phong ấp mang đến Văn Tín hầu Lã Bất Vi ở Hà Nam. Được rộng lớn 1 năm, những tân khách hàng nằm trong sứ fake của chư hầu cho tới thăm hỏi Văn Tín hầu lũ lượt phía trên đàng.

Doanh Chính hoảng Văn Tín hầu làm mưa làm gió, bèn viết lách thư nói:

Rồi bắt đem chúng ta Bất Vi dời sang trọng Thục (nay là vùng Tứ Xuyên). Lã Bất Vi tự động liệu có khả năng sẽ bị giết thịt, bèn tợp dung dịch độc tự động tử. Khi tê liệt, ông tầm 57 tuổi^[4][5][6].

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tần Thủy Hoàng
• Triệu Cơ
• Tần Trang Tương Vương
• Lã Thị Xuân Thu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Truyện Lã Bất Vi nhập Sử ký Tư Mã Thiên

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]