khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua thứ nhất của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không đem (Quân ý kiến quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin cẩn chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần ngôi nhà Chu thế kỷ 12 trước Công vẹn toàn và là quân công ty khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc nhập lịch sử hào hùng Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành phổ cập trải qua đái thuyết Phong thần trình diễn nghĩa. Do là vị quân công ty thứ nhất của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), thường hay gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ tiếp tục góp thêm phần lập nên sự nghiệp ngôi nhà Chu kéo dài thêm hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất nhập lịch sử hào hùng Trung Quốc. Ông có tiếng nhập văn hóa truyền thống Đông Á qua chuyện kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc thường hay gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành có tiếng qua chuyện đái thuyết Phong thần trình diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết dã sử thưa về sự việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn ngôi nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị trấn Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã chống Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc canh ty Hạ Vũ trị thủy đem công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào mức thời Thuấn cho tới thời ngôi nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường đem nhì loại chúng ta, một là chúng ta của tổ tiên (Tính; 姓), loại là chúng ta của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), tự thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ ê lấy Lã (呂) thực hiện chúng ta của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông đem nhì thuyết, một là Tử Nha, nhì là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích khi Văn Vương mệnh chung phó thác Võ Vương mang đến Tử Nha. Võ Vương kính trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa của một người quyền quý và cao sang lưu lại sự cứng cáp, và khi gửi gắm du bên phía ngoài người tao hoặc gọi biểu tự động của nhau để lưu lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây chống hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời ngôi nhà Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ phát triển thành dân thông thường. Vì ngôi nhà túng bấn, Khương Thượng tuổi tác già nua thông thường cút câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây chống hầu Cơ Xương săn bắn, gặp gỡ Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương rỉ tai với ông đặc biệt ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương lưu giữ lời nói tổ tiên là Thái Công nhắn rằng sẽ có được vị thánh cho tới nước Chu, canh ty Chu hưng vượng, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do ê, Cơ Xương trái ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công chờ mong trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức thị người tuy nhiên [Chu] Thái Công hy vọng đợi), đón lên xe cộ về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép sớm nhất có thể là nhập cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang đến là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn thêm thắt vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan tiền mang đến vua Trụ ngôi nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên quăng quật ngôi nhà Thương, cút du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông sang trọng nước Chu với Tây chống.
• Cơ Xương bị vua Trụ giam cầm ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn chào ông về liên minh. Khương Thượng nhận lời nói về canh ty Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mẹo mò mẫm gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây chống hầu ra phía bên ngoài. Từ ê ông được Tây chống hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng canh ty Cơ Xương kiểm soát và chấn chỉnh nội trị và xây đắp lực lượng nước Chu nhằm mẹo tấn công sập ngôi nhà Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông canh ty Tây chống tấn công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng cương vực nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhì phần thân phụ thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau thời điểm Cơ Xương mất mặt (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tấn công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân group. 800 nước chư hầu cho tới tận hưởng ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự ngôi nhà Thương tiếp tục đặc biệt suy cồn, Tây chống Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù khi rời khỏi trận bói cần quẻ xấu xa tuy nhiên Khương Thượng vẫn khuyên răn Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe theo đòi.

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân group hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo đòi Chu tấn công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt qua quân Thương ở Mục Dã, mặc dù lực lượng quân Thương sầm uất rộng lớn nhưng tại vì Đế Tân tàn bạo nên binh lính oán thù ghét bỏ, ngả theo đòi mặt mũi Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan tung, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu tuy nhiên bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông tiếp tục rời khỏi tay thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Xem thêm: chong cua tang thanh hà la ai

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi lời nói lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng xây đắp nước nhà, nhiều nhân hậu sĩ rời khỏi thực hiện quan tiền và được phong tước đoạt. Duy đem Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin cẩn Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay tắp lự phái Khương Tử Nha đến tới điểm chào, song mặc dù thuyết phục thế nào là Cuồng Duật cũng ko Chịu đựng, và bảo rằng ham muốn học tập theo đòi gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha khuyên răn ko được ngay lập tức hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vụ việc thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi nước nhà cần thiết nhân tài, nếu như người nào cũng như Cuồng Duật thì làm cái gi đem người xây đắp nước nhà. Vả lại nếu như tài chất lượng tuy nhiên ko lấy rời khỏi dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm cái gi, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa phải nhằm thực hiện gương mang đến kẻ không giống cũng vừa phải là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc ê, những người dân dửng dưng với ngôi nhà Chu không thể dám trầm trồ cao quý tuy nhiên ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng sang trọng phía sầm uất về khu đất được phong, ông ngủ tối nhập quán trọ. Người nhập quán khuyên răn ông nên cút tất tả về kẻo đem sự giành giật giành. Khương Thượng nghe theo đòi, đang được tối trở dậy khoác áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi ê Lai Hầu là vua khu đất Lai ở cạnh bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong nhà Thương ko thần phục ngôi nhà Chu, đem dự định giành giật khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tấn công. Khương Thượng sửa sang trọng chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. đa phần người theo đòi về cỗ vũ, canh ty ông vượt qua được Lai Hầu. Ông đầu tiên phát triển thành vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương mệnh chung, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo đòi con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản ngôi nhà Chu, đôi khi mách bảo người Di ở khu đất Hoài tận hưởng ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công cút sứ cho tới nước Tề, gửi gắm toàn quyền mang đến ông chinh trừng trị những điểm ko thần phục: phía sầm uất cho tới biển khơi, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái mạnh cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo đòi mệnh lệnh, đem quân chinh trừng trị những điểm. Trong khi ê Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, ngôi nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề phát triển thành nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ ràng Tề Thái công mất mặt năm nào là. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi tác. Tính kể từ khi gặp gỡ Cơ Xương năm 80 tuổi tác cho tới khi mệnh chung, Khương Tử Nha hoạt động và sinh hoạt trong tầm rộng lớn hai mươi năm cuối thời ngôi nhà Thương, đầu thời ngôi nhà Chu. Tính riêng biệt kể từ khi ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới khi ngôi nhà Chu dẹp kết thúc loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, khi nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha tiếp tục ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn tồn tại một phiên bản lưu được cho rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là minh chứng thuyết phục nhất chứng tỏ sự tồn bên trên đem thiệt của anh hùng Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo một cách khác là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và quả đât, thường hay gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn tinh vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn tinh vạn niên ca - những bài xích thơ Dự kiến sau này lịch sử hào hùng Trung Quốc.

Càn tinh vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu phân tách tự động và thời hạn cố kỉnh quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc nhập một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian lận lưu truyền những câu truyện truyền thuyết, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần trình diễn nghĩa thưa xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận chiến Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là môn sinh của Nguyên Thủy Thiên Tôn đem sứ mệnh phong những vị thánh thần từ các việc canh ty ngôi nhà Chu lật sập ngôi nhà Thương.

Xem thêm: doctor fate là ai

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật sập ngôi nhà Thương, đi mọi nơi mò mẫm kiếm người nhân hậu tài. Một hôm, lên núi Án Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng một lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá tự lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh công ty." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng đem người tiều phu căn vặn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá tuy nhiên câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất lấy những chuyện thế cuộc rời khỏi căn vặn, trái ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông trong cả đã cho thấy những loài kiến giải siêu phàm thế là kể từ ê Khương Tử Nha theo đòi phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông tiếp tục 60 tuổi tác.

Trong trận chiến Chu - Thương, ngôi nhà Chu còn tồn tại sự trợ canh ty của những tướng tá ngôi nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, thân phụ con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong khi ê phía ngôi nhà Thương cũng rất được sự trợ canh ty của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo đòi truyền thuyết này, Khương Tử Nha là 1 người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là 1 mẩu chuyện truyền thuyết về những cuộc so sánh tài phép màu và mẹo lược sống động, mê hoặc tuy nhiên những anh hùng nhập này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha nhập Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha nhập phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần trình diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn tinh vạn niên ca giờ đồng hồ Trung
• Lời giải Càn tinh vạn niên ca