Chiến giành giật Tống - Việt lượt 1 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Lịch sử Việt Nam | |||||||
![]() | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Đại Cồ Việt | Tống | ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
Lê Hoàn Phạm Cự Lạng |
Tống Thái Tông Hầu Nhân chỉ bảo † Tôn Toàn Hưng Trương Tuyền Thôi Lượng | ||||||
Lực lượng | |||||||
100.000 quân |
30.000 - 40.000 quân 60.000 phu phen | ||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||
Không rõ | 80.000 quân bị tiêu diệt hoặc bị bắt |
Chiến giành giật Tống-Việt là 1 trong những trận chiến giành giật thân ái Nhà Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành ra mắt từ thời điểm tháng 1 cho tới tháng bốn năm 981 bên trên bờ cõi Đại Cồ Việt. Kết trái khoáy, Đại Cồ Việt vẫn vượt mặt quân team mái ấm Tống. Sau trận chiến này, nhập năm 986, ngọc hoàng Đại Tống thừa nhận mái ấm Tiền Lê và ban chế phong mang đến Lê Đại Hành.
Bạn đang xem: ai là người lãnh đạo cuộc kháng chiến chống tống năm 981
Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]
Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Thái tử Đinh Liễn bị sát hại. Tháng 5 năm 980 (dương lịch), sứ mái ấm Tống ở Đại Cồ Việt là Lư Tập về nước báo cáo; triều đình mái ấm Tống hiểu rằng tình hình rối ren ở Đại Cồ Việt.[1] Tháng 8 năm 980, Hầu Nhân chỉ bảo, quan tiền trấn thủ châu Ung của Đại Tống dưng thư lên nhà vua Đại Tống report việc Đại Cồ Việt đem nội loàn và là thời cơ nhằm xâm chiếm và xin xỏ được về đế đô nhằm trình diễn rõ ràng rộng lớn. ngọc hoàng Đại Tống bám theo điều răn dạy của Lư Đa Tốn[2] ko triệu Hầu Nhân chỉ bảo về đế đô để giữ lại kín đáo việc chinh trị Đại Cồ Việt.[3] Thay nhập bại liệt, Hữu Tráng là quan tiền làm chủ lộ Quảng Nam Tây (thuộc vùng Quảng Đông và Quảng Tây ngày nay) được gọi về đế đô report tình hình Đại Cồ Việt. Hữu Tráng tâu rằng: "ở Giao Châu thì vua cuối bọn họ Đinh là Đinh Toàn còn nhỏ dở người, bị giặc hãm hoảng hốt, nước loàn mãi ko yên ổn, dân ko biết phụ thuộc vào ai thực hiện mái ấm. Ta nên kíp sai quân sang trọng, thưa là cho tới cứu vớt...".[4]
Nắm được tình hình Đại Cồ Việt rồi, Tống Thái Tông phong Hầu Nhân chỉ bảo thực hiện Giao Châu lộ Thủy lục tiếp phỏng Chuyển vận sứ, Tôn Toàn Hưng, Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng, Giả Thực lưu giữ chức Binh mã Đô cỗ thự tức tốc sẵn sàng cuộc chiến tranh với Đại Cồ Việt. Đồng thời ban chiếu chinh trị Đại Cồ Việt. Nội dung như sau:[5]
“ | Thanh giáo và oai phong linh của nước mái ấm vang từng cả từng điểm, mới đây khu đất Diên-Chỉ, ko sáp nhập nhập địa đồ dùng Trung Quốc, bọn chúng ở một phương, sát điểm Ngũ Lĩnh. Từ cuối đời Đường rối loàn, share khu đất đại, rồi bọn chúng thực hiện rời khỏi một nước tiếm ngụy, không ở gần thanh giáo trở nên rời khỏi phong tục như đứa thong manh đứa nghễnh ngãng. Kịp Lúc Phiên-Ngung vẫn bình toan, mới nhất ban mang đến Chính-Sóc tuy nhiên tuân thủ, tuy rằng vẫn phục tòng Chịu đựng thực hiện phiên nằm trong, tuy nhiên cứ tu luyện quân lính, đem ý quật cường. Lễ thờ phụng nước bên trên, lẽ nào là như thế? Vậy tao cùng bất đắc dĩ nên trị tội gian tham ngụy nhằm cứu vớt dân, nên cử binh qua quýt tiến công nhằm khai hóa xứ từng rợ; ni mang đến bọn Tôn Toàn Hưng xuất quân qua quýt đánh. | ” |
Mùa thu năm 980, quan tiền trấn thủ châu Lạng (Lạng Sơn) cung cấp tin mang đến triều đình việc quân Tống sẵn sàng tiến công xuống Đại Cồ Việt. Lê Hoàn ngay lập tức đăng quang vua và hối hả sẵn sàng kháng chiến.[6]
Mùa đông đúc năm 980, Tống đế gửi thư tuyên chiến. Trong thư đem đoạn: "Hiện ni tao vẫn sửa sang trọng binh xa cách và cỗ chất lượng tốt, tín lệnh chiêng trống rỗng rất rất nghiêm ngặt minh; nếu như vâng bám theo giáo hóa thì được tha; nếu như ngăn chặn khẩu lệnh thì sẽ ảnh hưởng trị tội".[3]
Lê Đại Hành một phía sẵn sàng kháng chiến, một phía vẫn sai sứ đem thư sang trọng triều đình Đại Tống report việc vẫn lập Đinh Toàn nối ngôi Đinh Tiên Hoàng. Nhà Tống từ chối.[3] Tống Thái Tông sai Lư Đa Tốn ghi chép thư vấn đáp Lê Hoàn. Thư đem đoạn:[7]
“ | Nay chín châu tư đại dương vẫn yên ổn, chỉ từ Giao Châu của ngươi không ở gần cuối trời... Ngươi toan về bám theo tao, hay như là muốn chuộc lấy tội. Ta đang được sẵn sàng xe cộ ngựa, quân lính, cờ mệnh lệnh, chiêng trống rỗng... nếu như ngươi quy mặt hàng tao buông tha, nếu như trái khoáy mệnh thì tao tiến công. Theo hay là không, lành lặn hoặc dữ, ngươi tự động suy nghĩ lấy... | ” |
Chuẩn bị và lực lượng[sửa | sửa mã nguồn]
Đại Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Triều đình mái ấm Tống mang đến lập Giao Chỉ hành doanh là cỗ lãnh đạo lực lượng viễn chinh Giao Chỉ. Trong cỗ lãnh đạo này, Hầu Nhân chỉ bảo là Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Giao Chỉ lộ Thủy lục tiếp phỏng Chuyển vận sứ; đem nghĩa lãnh đạo cả thủy lục quân và sau khoản thời gian chinh trị được Đại Cồ Việt (nhà Tống chỉ gọi là Giao Chỉ) thì tiếp tục biến hóa xứ này trở nên một lộ của Đại Tống và phó mang đến Hầu Nhân chỉ bảo thực hiện Chuyển vận sứ. Các tướng soái thời thượng không giống (hàng chánh tướng mạo và phó tướng) bao gồm có: Tôn Toàn Hưng, Lưu Trừng, Giả Thực, Vương Soạn và Trần Khâm Tộ,[8] Tôn Toàn Hưng được phó chức Phó Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Ung Châu lục lộ binh mã Đô cỗ thư. Hứa Trọng Tuyên là Phó Tổng tư mệnh lệnh đóng góp bên trên hậu cứ ở mặt mũi khu đất Tống. Lưu Trừng là lãnh đạo lực lượng thủy quân. Hứa Sương Duệ lãnh đạo lực lượng vấn đề liên hệ. Bên cạnh đó còn nhiều sĩ quan tiền mặt hàng tùy tướng mạo, lại nằm trong, v.v...[1] Theo Tống sử, mái ấm Tống phân chia quân thực hiện 2 đạo. Đạo quân cỗ vì thế Lan Châu Đoàn luyện sứ Tôn Toàn Hưng, Bát tác sứ Trương Tuyền và Tả giám môn vệ tướng mạo quân Thôi Lượng lãnh đạo kể từ Ung Châu tiến thủ nhập. Đạo quân thủy vì thế Thứ sử Ninh Châu Lưu Trừng, Quân khí khố Phó sứ Giả Thực, Cung phụng quan tiền Các môn chi hậu Vương Soạn lãnh đạo, kể từ Quảng Châu Trung Quốc tiến thủ nhập.[9]
Quân Tống kêu gọi hầu hết là lực lượng bên trên những khu vực phía Nam bên dưới quyền của Hầu Nhân chỉ bảo và Hứa Trọng Tuyên. Bên cạnh đó, còn tồn tại kể từ 1-2 vạn quân được kêu gọi kể từ Kinh Hồ (vùng Trung nguyên) bịa đặt bên dưới quyền của Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ. Trong lực lượng chinh trị này, bộ phận cấm quân là bộ phận hầu hết. Cấm quân là lực lượng nòng cốt và cơ động của quân team Tống.
Toàn cỗ quân số khoảng tầm 3-4 vạn người.[10][11][12]
Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Về phía Đại Cồ Việt, hùn việc mang đến Lê Đại Hành trong công việc lãnh đạo quân và dân toàn quốc tiến công trả là Phạm Cự Lạng (Lượng) lưu giữ chức Thái úy, Hồng Hiến lưu giữ chức Thái sư. Thiền Uyển tập dượt anh mang đến biết: "Thời Lê Đại Hành chống Tống, vua thông thường chào sư Pháp Thuận và đại sư Ngô Chân Lưu nằm trong dự bàn mưu mẹo. Đến Lúc thái hoà, vua ban tuyên dương, những sư đều không sở hữu và nhận thưởng".
Lê Đại Hành thân hành dẫn đại quân kể từ kinh trở nên Hoa Lư bám theo lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ tuy nhiên nhập sông Hồng, rồi kể từ bại liệt tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc non sông. Lữ Lang được cử đem đạo quân Uy Dũng kể từ Hoa Lư lên lưu giữ chống tuyến bờ Bắc sông Lục Giang (địa phận Tỉnh Thái Bình ngày nay). Trần Công Tích lên trấn thủ ở Nghĩa Đô sát trở nên Đại La (Hà Nội ngày nay). Lê Long Kính trấn thủ ở bờ Bắc sông Hải Triều (tức sông Luộc). Các tướng soái không giống mặt mũi phía Đại Cồ Việt bao gồm đem Phùng Phường, Đào Trực, Hoàng Vĩnh Chu, Đào Công Mỹ, Phạm Quảng, Đào Thành, Phạm Minh, Nguyễn Triệt, Vũ Uy, Đào Hồng, Đặng Xuân và 4 em trai, Vương Minh, Vương Xuân, Vương Hồng và 2 em gái, và Dũng Mạnh (hộ vệ Lê Đại Hành).
Với số lượng dân sinh xấp xỉ 1 triệu con người, tổng số quân Đại Cồ Việt khó khăn lòng vượt lên trước quá 4 vạn người.
Đại Cồ Việt vẫn khẩn trương thi công những chống tuyến. Đáng để ý nhất nhập số này là chiến lũy Bình Lỗ. Hiện chưa tồn tại xác minh sau cuối là Bình Lỗ ở đâu.[13] Tuy nhiên tầm quan trọng của Bình Lỗ đang được Trần Quốc Tuấn sau đây nhắc tới, này đó là mái ấm Tiền Lê nhờ xây trở nên Bình Lỗ tuy nhiên huỷ được quân Tống.[14] Dường như, Lê Đại Hành mang đến cắm những cọc nhọn bên trên sông Bạch Đằng và một trong những sông không giống nhằm ứng phó với thủy quân Tống.[7]
Diễn biến[sửa | sửa mã nguồn]
Các phía tiến công của quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Việc quân Tống tiến công Đại Cồ Việt bám theo những phía nào là, đến giờ có khá nhiều ý kiến.
Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm toan Việt sử thông giám cương mục, nước ta sử lược và một trong những sách lịch sử vẻ vang không giống chép rằng quân Tống mang 1 đạo lục quân vì thế Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Thành Phố Lạng Sơn, và một đạo thủy quân vì thế Lưu Trừng lãnh đạo tiến thủ nhập qua quýt cửa ngõ sông Bạch Đằng.[3][7][15][16]
Tuy nhiên, một trong những mái ấm phân tích lịch sử vẻ vang văn minh mới đây nhập bại liệt đem những phân tích của người sáng tác kể từ Viện Lịch sử Quân sự nước ta nhận định rằng thủy quân Tống vì thế Hầu Nhân chỉ bảo lãnh đạo và trải qua Lãng Sơn (nay là hòn đảo Hai Núi hoặc cù lao Hai Núi ở toạ phỏng khoảng 21041' vĩ bắc, 107036’ kinh đông đúc, xa khơi Quảng Ninh.[17] nhập sông Bạch Đằng. Lục quân vì thế Tôn Toàn Hưng bám theo tuyến phố qua quýt Tiên Yên, Đông Triều.[18][19] Trần chống Chí (2003) nhận định rằng tuyến đường đi bộ nhập những ải Nam Quan, Quyết Lý, Chi Lăng, Cần Trạm qua quýt Thị Cầu nhập Thăng Long vì thế Lý Công Uẩn mới nhất hé thực hiện sứ lộ, chỉ hoàn thành xong nhập năm 1020.
Trận Chi Lăng[sửa | sửa mã nguồn]
Theo một trong những sử liệu cũ vẫn nhắc phía trên, thì Hầu Nhân chỉ bảo tiến thủ quân nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Thành Phố Lạng Sơn. Đến Chi Lăng, Hầu Nhân chỉ bảo bị quân Đại Cồ Việt phục kích tập dượt kích và tử trận bên trên trên đây. Mất mái ấm tướng mạo, quân Tống vỡ trận và bị xài khử quá nửa. Đây là trận tiến công ra quyết định của trận chiến giành giật, vì như thế tựa như những sách sử cổ này chép thì cánh quân của Lưu Trừng sẽ có được tin cậy cánh quân của Hầu Nhân chỉ bảo thua thiệt trận ngay lập tức dỡ chạy. Chiến giành giật kết đôn đốc. Đại Việt sử ký toàn thư ko hề nhắc tới những trận tiến công nào là không giống nhập trận chiến giành giật này. Còn Khâm toan Việt sử thông giám cương mục và nước ta sử lược đem nhắc tới một trận ở sông Bạch Đằng, một trận ở Tây Kết.[20]
Riêng về địa điểm Chi Lăng, những sách nhận định rằng quân Tống trải qua lối Thành Phố Lạng Sơn cũng ko thống nhất cùng nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và nước ta sử lược thưa là ải Chi Lăng. Khâm toan Việt sử thông giám cương mục thưa là sông Chi Lăng và cho biết thêm đấy là dòng sông chảy qua quýt xã Chi Lăng (Lạng Sơn). Đại cương lịch sử vẻ vang nước ta tập dượt I của Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo vì thế Trương Hữu Quýnh mái ấm biên thì cũng ghi chép là sông Chi Lăng, tuy nhiên lại thưa bại liệt đó là sông Thương.[20]
- Những chủ kiến mới đây nhận định rằng đem sự nhầm lẫn về địa điểm nhập sử sách. Nguyễn Minh Tường nhập sách "Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn" dẫn chủ kiến những mái ấm phân tích Trần chống Trí, Hà Văn Tấn mang đến rằng: Chỉ vì như thế phiên bản dịch Việt sử lược hiện nay đem vẫn dịch sai chữ Lãng (Lãng Sơn) trở nên Ngân (Ngân Sơn), tuy nhiên nhiều mái ấm sử học tập vẫn loay hoay tìm hiểu tuyến phố tiến thủ của quân Tống kể từ Thành Phố Lạng Sơn qua quýt Bắc Thái (tức Bắc Kạn). Thực rời khỏi, Lãng Sơn là tên thường gọi một hòn núi sát Vạn Ninh của Quảng Ninh. Hầu Nhân chỉ bảo vẫn trải qua Lãng Sơn ở Quảng Ninh nhằm tiến thủ nhập sông Bạch Đằng.[18]
Trận Bạch Đằng loại nhất[sửa | sửa mã nguồn]
Khâm toan Việt sử thông giám cương mục và nước ta sử lược đem chép về một trận Bạch Đằng. Tại bại liệt, quân Đại Cồ Việt Chịu đựng thất bại vì như thế quân Tống quá đông đúc.[3] Đại cương lịch sử vẻ vang nước ta tập dượt I thì lại chép rằng tức thì trận đầu này, quân Đại Cồ Việt vẫn thắng, đạo thủy quân của Tống bị quấy tan.[21]
Theo những phân tích lịch sử vẻ vang văn minh, thì ngày 24 mon một năm 981 cánh quân thủy vì thế Hầu Nhân chỉ bảo lãnh đạo ồ ạt tiến thủ nhập cửa ngõ Bạch Đằng. Trong trận Bạch Đằng thứ nhất này, quân Đại Cồ Việt vẫn thất bại, không chỉ ko ngăn được quân Tống mà còn phải bị thương vong nhiều. Quân Tống lấy được 200 thuyền, xài khử rộng lớn 1.000 binh lính Đại Cồ Việt.[22] Lê Đại Hành nên rút về vùng Xạ Sơn (huyện Kinh Môn), An Lạc (huyện Chí Linh, Hải Dương) gia tăng lại thế trận, bên cạnh đó gửi thư trá mặt hàng.[23]
Lục quân Tống tấn công[sửa | sửa mã nguồn]
Sau Lúc thủy quân Tống tiến công trận Bạch Đằng khoảng tầm 5 ngày, tức là nhập 30 mon một năm 981, lục quân Tống bên dưới sự lãnh đạo của Tôn Toàn Hưng mới nhất cho tới Hoa Sở. Về địa điểm Hoa Sở, Trần chống Chí (2003) cho biết thêm Hoa Sở là địa điểm vì thế mái ấm Tống gọi Tức là điểm có khá nhiều người Hoa sinh sinh sống và phân tích này còn cho biết thêm có khá nhiều ý kiến không giống nhau về địa điểm của địa điểm Hoa Sở. Có ý kiến nhận định rằng Hoa Sở ở vùng Kép, tức là sát sông Thương. Có ý kiến mang đến này đó là sát sông Cầu. Các quan tiền đặc điểm này thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối Thành Phố Lạng Sơn. Bản thân ái Trần chống Chí (2003) dẫn những phân tích về khảo cổ và ý kiến quân sự chiến lược nhận định rằng Hoa Sở sát sông Bạch Đằng, ở khoảng tầm thị trấn Thủy Nguyên thời buổi này. Quan điểm nhận định rằng Hoa Sở ở sát sông Bạch Đằng thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối ven bờ biển Đông Bắc.[20] Đại cương lịch sử vẻ vang nước ta tập dượt I lại nhận định rằng Hoa Sở là địa điểm ở Nam Quảng Đông (Trung Quốc) và Tôn Toàn Hưng đóng góp quân lỳ ở bại liệt ko Chịu đựng tiến thủ nhập Đại Cồ Việt.[24]
Tại Hoa Sở, lục quân Tống vẫn gặp gỡ và giao đấu với quân Đại Cồ Việt. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép rằng quân Tống vẫn vượt mặt "hơn vạn quân Giao Chỉ, chém được 2.345 đầu giặc".[17] Tuy nhiên, lục quân Tống đang không thể tiến thủ tiếp nhằm gặp gỡ thủy quân.
Quân Tống lập Giao Châu hành doanh bên trên Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu Nhân chỉ bảo sở hữu được sông Bạch Đằng và những buôn mạc xung xung quanh, bịa đặt Giao Châu hành doanh bên trên bại liệt nhằm kết hợp quân thủy cỗ, bước tiến thủ sâu sắc nhập trong nước Đại Cồ Việt. Tuy nhiên, nhị đạo thủy lục quân của Tống ko thể liên hệ được.[19] Tôn Toàn Hưng viện cớ đợi Lưu Trừng đem viện binh hỗ trợ (thủy quân) sang trọng nằm trong tiến thủ quân nhân thể. Đến mon 3 năm 981, sau rộng lớn 2 mon rung rinh Bạch Đằng – Hoa Sở, cả nhị cánh quân Tống vẫn dậm chân bên trên khu vực. Quân Tống liên tiếp bị quân nòng cốt và dân quân những buôn xã tập dượt kích quấy rối, thực hiện mang đến lực lượng bị tiêu tốn, ý thức quân lính suy rời. Khi Lưu Trưng đem quân cho tới điểm, Tôn Toàn Hưng nằm trong Lưu Trừng tiến thủ quân, tuy nhiên ko gặp gỡ đối phương lại trở lại Hoa Sở.[25]
Xem thêm: tôi là ai? 1998
Trận sông Lục Đầu[sửa | sửa mã nguồn]
Sau Lúc trị hiện nay quân Đại Cồ Việt đem chiến lũy Bình Lỗ vững chắc, quân Tống mái ấm trương xâm chiếm Đại La nhằm ghi bàn giẫm tiến thủ tiến công Hoa Lư. Ngày Tất niên năm Canh Thìn (tức 7 mon hai năm 981), Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo thủy lục quân tiến thủ bám theo sông Kinh Thầy nhập sông Lục Đầu. Phía Đại Cồ Việt trinh thám được sự dịch rời của quân Tống, ngay lập tức kéo một thành phần rộng lớn về lưu giữ sông Lục Đầu bên dưới sự lãnh đạo của đích thân ái Lê Đại Hành với những tướng mạo Trần Công Tích, Trần chỉ bảo Trung, Trần Minh Khiết. Quân Đại Cồ Việt sắp xếp dọc tuyến sông kể từ Đại La cho tới sông Lục Đầu nhằm ngăn chặn đối phương nhập Đại La. Tại sông Lục Đầu, quân Đại Cồ Việt đem 1 căn cứ là Phù Lan. Trên sông có khá nhiều bến bãi cọc nhằm ngăn tàu thuyền của Tống.[1]
Thủy quân Tống dàn quân rung rinh sông Lục Đầu. Lục quân được vận đem vày thuyền rồi đổ xô lên bờ lập trại. Hai mặt mũi Tống - Việt phó chiến khốc liệt. Quân Tống rất nhiều lần tìm hiểu cơ hội chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt nhằm tiến thủ về Đại La tuy nhiên đều thất bại. Quân Tống bị thua thiệt đồ sộ ở sông Lục Đầu, quân số hao hụt; vũ trang, phi thuyền hư hỏng lỗi, rơi rụng đuối nhiều, hoa màu trở ngại tăng. Cuối nằm trong, quân Tống đành nên rút về vùng xung xung quanh sông Bạch Đằng[1] Sông Lục Đầu vì vậy còn được gọi là sông Đồ Lỗ. "Đồ" tức thị làm thịt, "Lỗ" chỉ quân Tống.
Sau trận Lục Đầu, ý thức của quân Tống bị tụt xuống bớt. Tôn Toàn Hưng sau khoản thời gian trở lại Hoa Sở thì đóng góp lỳ ở bại liệt bắt chấp sự đôn đốc giục của Hầu Nhân chỉ bảo, lấy cớ đợi quân tiếp viện sang trọng mới nhất tiến thủ được.[1]
Quân Tống được tăng viện[sửa | sửa mã nguồn]
Mãi cho tới ngày 11 tháng bốn năm 981, thủy quân tiếp viện của Tống vì thế Lưu Trừng lãnh đạo mới nhất cho tới sông Bạch Đằng và sát cánh với lực lượng của Hầu Nhân chỉ bảo. Tiếp bại liệt, lục quân tiếp viện của Tống vì thế Trần Khâm Tộ lãnh đạo cũng cho tới điểm. Tôn Toàn Hưng cử Trần Khâm Tộ tấn công và viên tướng mạo này vẫn thành công xuất sắc trong công việc chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt, tiến thủ cho tới Tây Kết (bên sông Hồng, nằm trong địa phận thị trấn Khoái Châu tỉnh Hưng Yên ngày nay).[1][23]
Trận Bình Lỗ[sửa | sửa mã nguồn]
Bình Lỗ là thương hiệu một trở nên cổ được ghi nhận nhập lịch sử vẻ vang nước ta, nhờ đem trở nên này tuy nhiên năm 981 Lê Đại Hành đã quấy tan được quân Tống[26]. Đến ni đem 2 fake thuyết về địa điểm của trở nên Bình Lỗ. Giả thuyết loại nhất nhận định rằng trở nên này ở trong đoạn sông Hồng kể từ trượt tía Lềnh (Yên Lệnh, Hà Nam) cho tới trượt tía Vàng (Giao Thủy, Nam Định)[27].Tác fake vẫn phụ thuộc vào giả thiết quân Tống ham muốn tiến công Hoa Lư trước, tuy nhiên không vượt lên trước được chống tuyến Bình Lỗ và nên trở lại sông Bạch Đằng. Chính vì như thế fake thuyết này tuy nhiên xuất hiện nay thêm 1 trận Bạch Đằng loại nhị tuy nhiên ko thấy đem trong những sử liệu cũ. Giả thuyết loại nhị thì nhận định rằng Bình Lỗ nằm tại mùi hương Bình Lỗ, tức thì bờ sông Cà Lồ. Thuyết này phụ thuộc vào nội dung bài viết về Đại sư Khuông Việt nhập sách Thiền Uyển tập dượt anh[28], nhập bại liệt cho biết thêm Khuông Việt đang được vua cử cút trước cho tới Bình Lỗ nhằm sẵn sàng trận địa phục kích tiến công Tống. Chú mến của Lê Mạnh Thát nhập bài bác này vẫn ghi rõ ràng sông Bình Lỗ đó là sông Cà Lồ thời buổi này. Người loại nhị cỗ vũ thuyết này là Nguyễn Vinh Phúc, ông nhận định rằng quân Tống ham muốn xâm chiếm Đại La trước vì như thế trở nên này cần thiết rộng lớn, tiếp sau đó mới nhất tiến thủ xuống tiến công Hoa Lư. Hương Bình Lỗ xưa kéo dãn dài kể từ núi Sóc cho tới sông Cà Lồ[29]. Một địa thế căn cứ nữa nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị được ghi tức thì nhập mục 2.2 của bài bác này là phía tiến quân của vua Lê Đại Hành "theo lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ mà vào sông Hồng, rồi kể từ bại liệt tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc khu đất nước". Trên lối tiến quân ông ngừng ở buôn Tó, xã Tả Thanh Oai (nằm dọc sông Nhuệ), n Thường Tin ngày nay[30], rồi vượt lên trước sông Hồng và xuôi loại sông Cà Lồ nhằm cho tới Bình Lỗ. Chuyện "Hai vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt[31], nhập này đã tế bào mô tả trình diễn biến hóa của trận tiến công. Nơi này phía trên sông Cà Lồ, nằm trong địa phận buôn Tiên Tảo (căn cứ kháng chiến cũ của nhị vị nhân vật Trương Hống, Trương Hát), sát với trượt tía Xà (cửa sông Cà Lồ). Tại trên đây quân Đại Cồ Việt vẫn thắng rộng lớn, được sách Thiền Uyển tập dượt anh ghi khá rõ ràng "Quân giặc hãi kinh, rút về lưu giữ sông Hữu Ninh, lại thấy sóng dông nổi lên, phó long nhảy nhót, giặc bèn tan vỡ". Sách Đại Việt sử lược[32] thì ghi như sau: "Vua tự động thực hiện tướng mạo rước quân rời khỏi phản kháng. Vua mang đến cắm cọc cứng bên dưới sông. Quân Tống rút về lưu giữ mặt mũi Ninh Giang. Vua sai người sang trọng trá mặt hàng nhằm dụ Hầu Nhân chỉ bảo. Quân Tống thua thiệt trận, Hầu Nhân chỉ bảo bị tóm gọn và bị chém. toán Trần Khâm Tộ nghe tin cậy thất trận nên rút lui". Sông Hữu Ninh rất có thể là 1 trong những nhánh của sông Cà Lồ nối kể từ trở nên Bình Lỗ rời khỏi cho tới bờ sông Cầu, ni đã biết thành vùi lấp. Trận Bình Lỗ bao gồm cả trận tiến công bên trên sông Hữu Ninh, sông Hữu Ninh đó là nhánh sông ở bên phải của sông Ninh (tức sông Cầu). Ngày ni dọc dòng sông thu nhỏ này còn nhằm lại nhiều vết tích với những cái brand name như Ngòi tàn ác, cầu Cửa Ma, Đầm Lâu và một nấm mồ cộng đồng chạy nhiều năm mang tên là Bờ Xác. Các dẫn triệu chứng đều nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị là trở nên Bình Lỗ ở bờ sông Cà Lồ.
Trận Bạch Đằng lượt thứ hai và sự thất thủ trọn vẹn của quân Tống trước Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Sau thất bại ở chống tuyến Bình Lỗ, quay về sông Bạch Đằng, đạo thủy binh Hầu Nhân chỉ bảo rớt vào tình thế tiến thủ thoái lưỡng nan. Tuy viện binh hỗ trợ Tống vì thế Lưu Trừng lãnh đạo đã nâng sang trọng từ thời điểm tháng 4 năm 981, tuy nhiên "Giao Châu hành doanh" vẫn ko có gì triển khai được plan hợp ý điểm, hội sư nhằm nằm trong tiến thủ rung rinh Hoa Lư. Liên quân Lưu Trừng – Tôn Toàn Hưng tiến thủ quân cho tới thôn Đa Ngư tuy nhiên ko gặp gỡ mái ấm quân Đại Cồ Việt nhằm phó chiến, lại vội vàng rút quân về Hoa Sở. Cánh quân cỗ vì thế Trần Khâm Tộ lãnh đạo tiến thủ xuống Tây Kết cũng trở nên đạo quân bị xa lánh, ở nhập tình thế dễ dẫn đến đối phương truy kích xài khử. Cánh quân thủy của Hầu Nhân chỉ bảo kể từ sau trận Lục Giang vốn liếng đã biết thành tiêu tốn sinh lực, phương tiện đi lại chiến tranh, lại bị phân chia rời ngoài thế trận links cộng đồng. Ý đồ dùng xài khử quân nòng cốt của Đại Cồ Việt trọn vẹn thất bại.
Trong Lúc bại liệt, Lê Đại Hành kín đáo tăng cường lực chống va đập lượng sẵn sàng 1 trận quyết đấu giáng đòn ra quyết định. Ông lựa chọn 1 khúc sông trọng yếu rồi sắp xếp quân phục kích đợi sẵn.
Ngày 28 tháng bốn năm 981, trận quyết đấu Bạch Đằng ra mắt.[33]
Có phân tích nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn cho một cánh quân rời khỏi khiêu chiến với quân Hầu Nhân chỉ bảo. Chiến sự đang được ra mắt tàn khốc thì quân Đại Cồ Việt "thua chạy", quân Tống "thừa thắng" xua đuổi bám theo. Khi phi thuyền của Hầu Nhân chỉ bảo lọt được vào trận địa phục kích, Lê Đại Hành tung quân rời khỏi tiến công ráo riết. Các binh lực Đại Cồ Việt kể từ từng những trận địa phục kích và kể từ những nẻo lối sập về sông Bạch Đằng vây tiến công quân Tống tàn khốc. Hầu Nhân chỉ bảo bị làm thịt bị tiêu diệt nhập đám loàn quân. Lưu Trừng vội vàng dẫn đám tàn binh dỡ tháo lui rời khỏi đại dương.[19]
Tuy nhiên, Trần chống Chí (2003) dẫn một trong những sử liệu của Trung Quốc và nước ta nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn gửi thư trá mặt hàng và lập đài tuyên thệ. Hầu Nhân chỉ bảo tưởng thiệt, cút thuyền cho tới đài tuyên thệ thì bất thần bị thủy quân Đại Cồ Việt phân chia rời ngoài lực lượng bảo đảm và bị bộ đội tinh nhuệ nhất của Đại Cồ Việt làm thịt bị tiêu diệt. Những người dân có công làm thịt Hầu Nhân chỉ bảo rất có thể là những tướng mạo Đào Công Mỹ, người buôn Dịch Sứ (Hà Bắc) và Phạm Công Quang, người trang Hoa Chương thị trấn Thủy Đường (Thủy Nguyên, Hải Phòng), Đào Hồng người buôn Phong Đình (Long Biên)... Các mũi quân Đại Cồ Việt cũng bên cạnh đó tiến công thủy quân Tống và xài khử một thành phần rộng lớn.
Truy kích quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Nghe tin cậy Hầu Nhân chỉ bảo bị làm thịt bên trên sông Bạch Đằng, Tôn Toàn Hưng hoảng loạn dẫn quân vứt chạy, đạo quân Trần Khâm Tộ ở Tây Kết lo ngại hoảng hốt tháo lui, bị quân Đại Cồ Việt truy kích xài khử quá nửa. Tướng Tống là Triệu Phụng Huân bị tóm gọn sinh sống bên trên trận.[19] Một số sử liệu cũ của nước ta chép rằng viên tướng mạo Quách Quân Biện cũng trở nên bắt nhập trận Tây Kết. Tuy nhiên, Trần chống Chí (2003) phụ thuộc vào thành quả phân tích điền dã tuy nhiên nhận định rằng Quách Quân Biện vẫn bay trận Tây Kết và tìm hiểu cơ hội rút về qua quýt lối Sóc Sơn, Phổ Yên thiên về Vũ Nhai. Quân Đại Cồ Việt truy kích đến tới tận Vũ Nhai thì bắt được Quách Quân Biện.[20]
Kết quả[sửa | sửa mã nguồn]
Các sử liệu của Trung Quốc chép về những thành công của quân Tống quy trình tiến độ đầu khá rõ rệt, tuy nhiên Lúc chép về những thất bại rất rất sơ lược. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép việc những tướng soái chinh trị Đại Cồ Việt thất bại bị trị tội.[25] Theo bại liệt Lưu Trừng nằm trong Giả Thực đều bị làm thịt bêu đầu ở chợ Ung Châu. Tôn Toàn Hưng bị hạ ngục rồi bị tội bị tiêu diệt. Trần Khâm Tộ, Hác Thủ Tuấn, Thôi Lượng đều bị trách móc trị, giáng chức. Các tướng soái Tống thời thượng bị bị tiêu diệt hoặc bị tóm gọn bên trên trận bao gồm Tổng tư mệnh lệnh Hầu Nhân chỉ bảo, Chu Vị, Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân.
Sau trận chiến này, Đại Tống gật đầu xuống nước, cho tới năm 986 đầu tiên quá nhận Lê Hoàn là kẻ thống trị Đại Cồ Việt[34]. Hai mặt mũi giao hiếu, cứ hai năm một lượt Đại Cồ Việt triều cống Đại Tống còn Đại Tống ban sắc phong mang đến Lê Hoàn. Sau này, nhập năm 995, quân Đại Cồ Việt vẫn đem hành vi tiến thủ quân sang trọng khu đất Tống, như ở trấn Như Hồng nằm trong địa phận châu Khâm. Nhà Tống gửi thư trách móc, tuy nhiên Lê Hoàn vẫn vấn đáp khá "ngạo mạn":[7]
“ | Việc cướp trấn Như Hồng là vì bọn giặc đại dương ở cõi ngoài, nhà vua đem biết bại liệt ko nên là quân của Giao Châu không? Nếu Giao Châu đem bội nghịch thì thứ nhất tiến công nhập Phiên Ngung, loại cho tới tiến công Mân Việt, há chỉ ngừng ở trấn Như Hồng tuy nhiên thôi? | ” |
Huyền thoại Nam quốc nện hà[sửa | sửa mã nguồn]
Có một trong những phân tích nhận định rằng bài bác "thơ thần" Nam quốc nện hà đang được phát âm nhập trận bên trên sông Lục Đầu, tức thị trước cả cuộc Chiến giành giật Tống-Việt năm 1075-1077.[35] Bài thơ thần này được nghĩ rằng gắn kèm với thần Trương Hống và Trương Hát tuy nhiên dân gian tham nghĩ rằng ngụ cư ở vùng sông Thương, sông Cầu. Tương truyền, quân Tống nghe thấy thần phát âm thơ và thấy nhị đạo âm binh xông nhập tiến công bản thân thì hoảng hốt quá tuy nhiên vỡ.
Nghệ thuật quân sự[sửa | sửa mã nguồn]
Diễn biến hóa của trận tiến công đã cho thấy trình độ chuyên môn thẩm mỹ quân sự chiến lược của dân tộc bản địa Đại Cồ Việt thời điểm này vẫn đem sự cách tân và phát triển mới nhất, kể từ thẩm mỹ quân sự chiến lược của cuộc chiến tranh giải tỏa sang trọng cuộc chiến tranh bảo đảm Tổ quốc, thể hiện nay qua quýt những mặt mũi sau: Nghệ thuật dữ thế chủ động sắp xếp thế trận; Khéo tận dụng địa hình, địa thế; Chọn đích đối tượng người dùng tác chiến; tường sử dụng mưu mẹo và sự phối liên minh chiến thân ái quân nòng cốt và dân quân ở những khu vực.
Quân dân Đại Cồ Việt vẫn áp dụng tài xuất sắc thẩm mỹ quân sự chiến lược phù phù hợp với ĐK một nước nhỏ ngăn chặn cuộc xâm lăng của một đế chế phong con kiến vững mạnh.[36]
Chủ động sắp xếp thế trận[sửa | sửa mã nguồn]
Biết trước thủ đoạn trong phòng Tống sang trọng xâm lăng, và tiềm năng là cố rung rinh mang đến kỳ được trở nên Hoa Lư, Lê Hoàn vẫn nhanh gọn xác lập đích phương phía chống huỷ, không trở nên động ngồi đợi tiến công giặc. Từ mon 11 năm 980, mái ấm vua thẳng dẫn đại quân rời khỏi miền địa đầu non sông tía chống, sẵn sàng đón tiến công những đạo quân giặc ngay trong khi bọn chúng một vừa hai phải xâm phạm bờ cõi nhằm mục đích "lấy quân rảnh đợi quân mệt", đánh tan ý đồ dùng hợp ý điểm, hội sư của địch, ko mang đến bọn chúng kết hợp thủy cỗ tạo ra trở nên mũi dùi nguy nan thọc sâu sắc nhập vùng đồng vày đông đúc dân, nhiều của và đế đô Hoa Lư. Thực tế đã cho thấy, những trận tiến công ở Bạch Đằng (24 mon một năm 981), Hoa Sở (30 mon một năm 981), Đồ Lỗ (7 mon hai năm 981), Lục Giang (tháng 3 năm 981) là những trận tiến công đem đặc thù kìm nén, ngăn ngừa những mũi tấn công bám theo 2 phía thủy cỗ của địch. Kết trái khoáy là cánh quân cỗ binh của Tôn Toàn Hưng dậm chân ở Hoa Sở 70 ngày. Và cả nhị đạo quân thủy cỗ sau rộng lớn 2 mon tiến thủ nhập Đại Cồ Việt bị nhiều tổn thất, trở ngại vẫn chỉ quẩn xung quanh ở vùng Bạch Đằng, Hoa Sở. Dẫu cánh quân của Trần Khâm Tộ cho tới được Tây Kết (tháng 4 năm 981) thì cũng phân minh rớt vào thế bị xa lánh. Chiến lược tiến công nhanh chóng, thắng nhanh chóng của quân Tống bị vỡ nợ. Chính khi bại liệt Lê Hoàn dữ thế chủ động hé cuộc phản công kế hoạch, tiến công trận quyết đấu Bạch Đằng và giành được thắng lợi.
Lợi dụng địa hình, địa thế[sửa | sửa mã nguồn]
Phát huy thế mạnh tiến công giặc tức thì bên trên quê nhà bản thân và hiểu rõ thủ đoạn của quân Tống, Lê Hoàn vẫn phụ thuộc vào hình sông thế núi hiểm trở của non sông tuy nhiên tía chống những vọng gác lũy, đậy điệm xây trở nên Bình Lỗ, nhất là đóng góp cọc ngăn sông Bạch Đằng. Với địa điểm trọng yếu đương nhiên của sông Bạch Đằng, chiến binh của Đại Cồ Việt ở trên đây sắp xếp ko cần thiết rất nhiều vẫn rất có thể cố lưu giữ, ngăn chặn bước tiến thủ quân thù.
Chọn đích đối tượng người dùng tác chiến[sửa | sửa mã nguồn]
Để nhanh gọn thực hiện suy sụp ý thức của lực lượng xâm lăng Tống, quân và dân Đại Cồ Việt vẫn biết lựa chọn đích đối tượng người dùng nhằm giáng đòn phản công ra quyết định. Đối tượng tác chiến nhập trận Bạch Đằng xuân 981 là toàn bộ đội binh thuyền của Hầu Nhân chỉ bảo. Đó là viên Tổng lãnh đạo "Giao Châu hành doanh", đem nhiều tham ô vọng nhất, liều lĩnh lĩnh và máu chiến nhất. Hầu Nhân chỉ bảo cũng chính là viên tướng mạo trầm trồ đem kỷ luật nhất, đem quyết tâm triển khai kế hoạch của Tống triều và vẫn rất nhiều lần đôn đốc giục Tôn Toàn Hưng nằm trong xuất quân xâm chiếm Hoa Lư.
Do bại liệt, việc Lê Hoàn dữ thế chủ động tiến công đạo thủy binh Tống và làm thịt bị tiêu diệt mái ấm tướng mạo mặt mũi địch vẫn đem hiệu quả cho tới toàn viên của cuộc chiến tranh. Quân mái ấm Tiền Lê tiến công đòn ra quyết định so với đạo thủy binh Hầu Nhân chỉ bảo nhập khi đạo quân này đã biết thành phân chia tách ngoài thế trận links của toàn quân Tống. Tôn Toàn Hưng và Lưu Trừng đang được teo cụm kế hoạch ở vùng Hoa Sở nhằm rời bị quân Lê xài khử. Trần Khâm Tộ và đạo quân cỗ một mình còn đang được tụt xuống lầy lội bên trên cánh đồng Tây Kết. Chính vì vậy Lúc Lê Hoàn tổ chức triển khai phản công, Hầu Nhân chỉ bảo không tồn tại quân ứng cứu vớt, bị quân Đại Cồ Việt làm thịt bị tiêu diệt bên trên trận.
Xem thêm: gonzo là ai
Dùng mưu mẹo tiến công địch[sửa | sửa mã nguồn]
Diễn biến hóa chiến sự đã cho thấy làm thịt Hầu Nhân chỉ bảo ko bao nhiêu dễ dàng và đơn giản. Bởi vậy Lê Hoàn mưu cơ tính sử dụng tiếp trá mặt hàng kỳ vọng làm thịt đích thương hiệu mái ấm tướng mạo bám theo cách:
- Bên nhập kín đáo gia tăng lực lượng, bài bác binh tía trận, chống bị cẩn mật
- Bên ngoài thì lấp liếm binh, nới bao vây, rời canh phòng
- Đồng thời thư kể từ sang trọng Tống tỏ vẻ sợ hãi, sử dụng điều lẽ nhún nhường nhịn, ngỏ điều cầu xin xỏ quy phục nhằm bảo toàn tính mạng của con người.
Tống sử Trung Quốc chép: "Lê Hoàn vờ vịt xin xỏ mặt hàng, tuy nhiên Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng cứ tưởng là thật…". Như vậy minh chứng Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng giắt lừa mưu mẹo của Lê Hoàn tuy nhiên lơ là ko chống bị. Do bại liệt Lúc bị quân Đại Cồ Việt tập dượt kích, Hầu Nhân chỉ bảo trọn vẹn bất thần, ko kịp chống hứng và bị làm thịt bị tiêu diệt.
Phối liên minh chiến thân ái quân và dân[sửa | sửa mã nguồn]
Việc Lê Hoàn truyền hịch cầu tài, xuống chiếu tuyển chọn quân, thu bổng ở từng toàn bộ miền non sông vẫn thực sự đẩy mạnh sức khỏe câu kết chiến tranh chống giặc nước ngoài xâm của quân dân Đại Cồ Việt. Những trận tiến công rộng lớn, ngoài quân nòng cốt của triều đình còn tồn tại sự nhập cuộc rất rất tích rất rất của những team dân quân khu vực. Dân binh những buôn xã còn thông thường xuyên tập dượt kích, quấy rối những khi quân thù đang được dẫm chân bên trên khu vực, ko tiến thủ được làm cho quân Tống bị tiêu tốn lực lượng, ý thức hoang mang và sợ hãi.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b c d e f Trần chống Chí (2003), Cuộc kháng chiến chống Tống lượt loại nhất, Nhà Xuất phiên bản Quân team Nhân dân, thủ đô. (bản năng lượng điện tử)
- ^ Theo Trần chống Chí (2003), Lư Đa Tốn là Đồng bình Chương sự, tức Tể tướng mạo, của triều Tống Thái Tông.
- ^ a b c d e Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm toan Việt sử thông giám cương mục, chủ yếu biên quyển I.
- ^ Trần chống Chí (2003) dẫn An Nam chí nguyện của Cao Hùng Trưng.
- ^ Dẫn lại kể từ Lê Tắc (1335), An Nam chí lược, phiên bản dịch của Ủy ban Phiên dịch Sử liệu nước ta, Viện Đại học tập Huế, năm 1961.
- ^ Trương Hữu Quýnh (2007), "Chương V: Thế kỷ X: Cách đầu thi công và bảo đảm vương quốc song lập, thống tức thời Khúc - Ngô - Đinh - Tiền Lê" nhập Trương Hữu Quýnh mái ấm biên, Đại cương lịch sử vẻ vang nước ta tập dượt I, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, thủ đô, trang 116.
- ^ a b c d Ngô Sĩ Liên mái ấm biên, Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển I, kỷ Nhà Lê.
- ^ Lai lịch những tướng soái mái ấm Tống này được Trần chống Chí (2003) trình làng.
- ^ Tống sử quyển 488 Liệt truyện đệ 247 nước ngoài quốc 4: Giao Chỉ
- ^ Trần chống Chí (2003) ước tính quân Tống kể từ 3 vạn cho tới 4 vạn.
- ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) nhận định rằng quân Tống đem 3 vạn (xem Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thành công Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Hà Nội).
- ^ Lịch sử quân sự chiến lược nước ta tập dượt 3 vì thế Viện Lịch sử Quân sự nước ta biên soạn nhận định rằng quân Tống đem 4 vạn, bao gồm một vạn thủy quân vì thế Hầu Nhân chỉ bảo và 1 vạn lục quân vì thế Tôn Toàn Hưng dẫn sang trọng mùa đầu, 1-2 vạn thủy lục quân vì thế Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ dẫn sang trọng mùa 2.
- ^ Trần chống Chí (2003) nhận định rằng trở nên Bình Lỗ này nên phía trên đường đi cho tới đế đô Hoa Lư, và xác lập đấy là chiến lũy theo phong cách tuyến nhiều năm khoảng tầm 30 km dọc sông Hồng, kể từ Yên Lệnh (Thường Tín, Hà Nội) cho tới Bình Lục (Hà Nam). Còn Nguyễn Vĩnh Phúc (2005) thì dẫn phân tích của Lê Văn Lan nhận định rằng chống tuyến này ở phía Bắc trở nên Đại La, dọc sông Cà Lồ (xem Nguyễn Vĩnh Phúc (2005), "Lê Đại Hành và Sóc Thiên Vương" nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản thủ đô.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển IV, kỷ Nhà Trần.
- ^ Trần Trọng Kim, nước ta sử lược.
- ^ Trương Hữu Quýnh mái ấm biên (2007), Đại cương lịch sử vẻ vang nước ta - tập dượt I, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo.
- ^ a b Viện Lịch sử Quân sự nước ta (2003), Lịch sử Quân sự nước ta, tập dượt 3, Nhà Xuất phiên bản Chính trị Quốc gia.
- ^ a b Nguyễn Minh Tường (2005), "Đại phiên bản doanh của vua Lê Đại Hành nhập trận Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản thủ đô.
- ^ a b c d Lê Đình Sỹ (2005), "Có một trận quyết đấu bên trên sông Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản thủ đô.
- ^ a b c d Sách vẫn dẫn.
- ^ Sách vẫn dẫn, trang 116.
- ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) dẫn lại kể từ Lý Đào nhập Tục tư trị thông giám ngôi trường biên.
- ^ a b Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thành công Bạch Đằng năm 981" nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn của Nhà Xuất phiên bản thủ đô.
- ^ Sách vẫn dẫn, trang 117.
- ^ a b Nguyễn Hữu Tâm (2005), "Đại thắng ngày xuân năm 981 bên trên sông Bạch Đằng của quân dân Đại Cồ Việt qua quýt một trong những điển tích của Trung Quốc", nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản thủ đô.
- ^ Đại Việt Sử ký Bản kỷ Toàn thư, Quyển VI, Kỷ Nhà Trần, mục Anh Tông Hoàng Đế, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội (Hà Nội) ấn hành (1993)
- ^ “Trần chống Chí: Lê Đại Hành huỷ Tống lưu giữ vững vàng song lập. Số 25. Khoa sử. Đại học tập vương quốc Hà Nội”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ Đại sư Khuông Việt (933-1011) Thiền Uyển tập dượt anh.
- ^ “Nguyễn Vinh Phúc: Lê Đại Hành và Sóc thiên vương vãi. Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ Trần chống Chí: Bản ngọc phả về bà phu nhân Lê Đại Hành tiến công giặc Tống. Tạp chí hán nôm số 2 (51), năm 2002
- ^ Trần Đình Hoành. Lĩnh Nam chích tai ác.Truyện nhị vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt
- ^ “Đại Việt sử lược Quyển I. Vua Lê Đại Hành” (PDF). Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 11 mon 8 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ 20 trận tiến công nhập lịch sử vẻ vang dân tộc. Nhà Xuất phiên bản Quân team Nhân dân. thủ đô, 2003. tr. 40.
- ^ An Nam chí lược - Quyển Đệ nhị.
- ^ Xem Bùi Duy Tân (2005), "Nam quốc nện hà và Quốc tộ, nhị siêu phẩm khai mạc lịch sử vẻ vang văn học tập ngang qua quýt triều đại Lê Hoàn", nhập Bối cảnh toan đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản thủ đô đem nhắc tới những phân tích này.
- ^ Các trận tiến công nhập Lịch sử Quân sự nước ta
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Lê Hoàn
- Hoa Lư
- Nhà Tiền Lê
- Đại Cồ Việt
- Chiến giành giật Tống - Việt, 1075-1077
- nhà Tống
- Bắc Tống
- Hầu Nhân Bảo
- Các bến bãi cọc bên trên sông Bạch Đằng
- Chiến giành giật Đại Cồ Việt - Đại Lý
Bình luận